Αρχαιοκάπηλοι λεηλατούν τις αρχαιότητες της πόλης Σόμα, που βρίσκεται 45 χιλιόμετρα ανατολικά της Περγάμου. Στη μικρή αυτή πόλη με ιστορία χιλιάδων ετών σώζονται σημαντικά κατάλοιπα της κατοίκησης Λυδίων, Περγαμηνών, Ρωμαίων και Βυζαντινών. Παρ’όλα αυτά, οι τουρκικές αρχές, το Μουσείο της Manisa (μεγαλύτερης πόλης, σε απόσταση 85 χιλιομέτρων), οι επίσημοι αρμόδιοι φορείς και οι κάτοικοι της Σόμα, φαίνεται να κάθονται με σταυρωμένα χέρια.
Η πόλη καταστρέφεται από τους αρχαιοκάπηλους, οι τύμβοι, οι νεκροπόλεις και τα αρχαία ερείπια μέσα και γύρω από τη Σόμα λεηλατούνται. Οι δράστες χρησιμοποιούν μπουλντόζες, δουλεύουν τη νύχτα και, προκειμένου τα μηχανήματά τους να φτάσουν στα σημεία που θέλουν, δεν διστάζουν να κόψουν μέχρι και δέντρα. Σύμφωνα με δηλώσεις των κατοίκων, ούτε η τοπική διοίκηση, ούτε η χωροφυλακή, ούτε και το Μουσείο της Manisa προτίθενται ή μπορούν να κάνουν κάτι για να σταματήσουν τις παράνομες ανασκαφές.
Καταστροφή μιας αρχαίας πόλης μπροστά στα μάτια των αρχών και των πολιτών
Η Σόμα είναι κτισμένη σε λόφο, σε υψόμετρο 1500 χλμ. Μέχρι σήμερα κανένας αρχαιολόγος δεν έχει επισκεφθεί την πόλη, ωστόσο οι επιστήμονες πιστεύουν ότι εάν διενεργούνταν ανασκαφές εκεί, θα ερχόταν στο φως μια αρχαία πόλη ανάλογης σημασίας με αυτήν της Περγάμου.
Οι λαθρανασκαφές γίνονται σε μεγάλη έκταση. Ήδη, έχουν καταστραφεί με δυναμίτη τα βουνά όπου υπήρχαν λαξευτοί τάφοι, έτσι ώστε το μόνο που έχει απομείνει είναι τα ίχνη των τάφων αυτών. Ακόμη και στην περιοχή Savaştepe, όπου οι τύμβοι βρίσκονται σε σειρά εκατέρωθεν του δρόμου, ένας από τους τύμβους ανοίχθηκε και συλήθηκε. Με μπουλντόζες οι δράστες ανέσκαψαν παράνομα έναν άλλο, πολύ μεγαλύτερο τύμβο, που βρίσκεται μέσα στο δάσος, 20 χλμ. μακριά από την κεντρική οδό. Ο τρόπος με τον οποίο κινήθηκαν, όπως, για παράδειγμα, ότι έλαβαν μέτρα για να αποφευχθεί η κατάρρευση του τύμβου, δείχνει πως πρόκειται για δουλειά ανθρακωρύχων.
Τα ίχνη στους συλημένους τάφους δείχνουν πως στις λαθρανασκαφές προσλαμβάνονται εργάτες ορυχείων. Σύμφωνα με έναν οδηγό ορειβατών, οι αρχαιοκάπηλοι εκμεταλλεύονται έμπειρους ανθρακωρύχους έναντι μικρής αμοιβής. Η γενική εικόνα των λεηλατημένων μνημείων μαρτυρεί το πόσο άγαρμπα έχει ανασκαφεί η αρχαία πόλη. Ακόμη και σημεία, όπου δεν μπορούν να ανέβουν ούτε κατσίκια, οι ανθρακωρύχοι σκάβουν με σκαπτικά μηχανήματα.
Κανένας αυτόπτης μάρτυρας
Η κατάσταση των δύο σημαντικών τύμβων που προαναφέρθηκαν δεν μαρτυρεί μόνο τη λαθρανασκαφή, αλλά εγείρει και πολλά ερωτήματα. Πώς είναι δυνατόν η Σόμα να λεηλατείται με εκσκαφείς και κανένας να μην έχει δει τίποτα; Οι κάτοικοι προστατεύουν με αυτόν τον τρόπο τους αρχαιοκάπηλους και δεν διαμαρτύρονται στις αρμόδιες αρχές. Μάλιστα, σε μια περίπτωση διαπιστώθηκε πως ο δήμαρχος του χωριού είχε βοηθήσει τους αρχαιοκάπηλους.
Η χωροφυλακή βρήκε πολλούς ανιχνευτές μετάλλων στην άκρη του δρόμου, ωστόσο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το στοιχεία αυτό, καθώς πρόκειται για νόμιμες συσκευές. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται πως ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση, ούτε η χωροφυλακή, ούτε το Μουσείο της Manisa κάνουν προσπάθειες για να εμποδίσουν τις λαθρανασκαφές, όπου κάθε νύχτα χρησιμοποιούνται σκαπτικά μηχανήματα και καταστρέφουν ολοσχερώς την αρχαία πόλη της Σόμα.
Elife Kiraz
(μετάφραση από τα γερμανικά: Πελαγία Τσινάρη)
Πηγή: Milliyet, 26/05/2008 (Ömer Erbil)
