Έφυγε από τη ζωή ο αρχαιολόγος Πάνος Βαλαβάνης

Ο Πάνος Δ. Βαλαβάνης, αρχαιολόγος και ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), έφυγε από τη ζωή στις 14 Μαΐου 2025, σε ηλικία 71 ετών.

Ο Πάνος Βαλαβάνης γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα. Σπούδασε Κλασική Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ της Γερμανίας. Απέκτησε εμπειρία σε πολλές ανασκαφές, κοντά σε σπουδαίους αρχαιολόγους, ενώ υπήρξε αντεπιστέλλον μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου.

Από το 1980 εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 2000 έως τη συνταξιοδότηση του διετέλεσε καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής. Είχε συμμετάσχει σε πολλές ανασκαφές και αρχαιολογικά ανασκαφικά προγράμματα, ενώ ως διευθυντής του Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ είχε τον γενικό συντονισμό και παρουσίαζε σε εκδηλώσεις του Πανεπιστημίου το ανασκαφικό και ερευνητικό έργο των μελών ΔΕΠ του Τομέα.

Στο συγγραφικό του έργο ο καθηγητής Πάνος Βαλαβάνης ασχολήθηκε κυρίως με την αρχαία ελληνική κεραμική και εικονογραφία, την αρχιτεκτονική και την τοπογραφία της αρχαίας Αθήνας, τον αρχαίο αθλητισμό καθώς και την αρχαία ελληνική τεχνολογία. Είχε λάβει μέρος σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και είχε δώσει διαλέξεις σε Πανεπιστήμια και Μουσεία στην Ευρώπη, την Αμερική και την Άπω Ανατολή.

Ψήφισμα του Τμήματος Ιστορίας του ΕΚΠΑ

«Το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών αποχαιρετά με βαθύτατη θλίψη τον Ομότιμο Καθηγητή Πάvο Βαλαβάvη.

»Ο Πάνος Βαλαβάνης, διακεκριμένος αρχαιολόγος και δάσκαλος, υπηρέτησε το Τμήμα και το Πανεπιστήμιό μας επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, από το 1981 έως και τη συνταξιοδότησή του το 2018. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ανέπτυξε πλούσιο διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό έργο, συμβάλλοντας καθοριστικά στην πρόοδο των αρχαιολογικών σπουδών και στη διαμόρφωση γενεών επιστημόνων με ανθρωπιστική παιδεία.

»Η διδασκαλία του περιλάμβανε ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων –από την τοπογραφία και τα μνημεία της αρχαίας Αθήνας έως την αττική κεραμική και τους πανελλήνιους αγώνες– και διακρινόταν για τον άμεσο, βιωματικό χαρακτήρα της και τη βαθιά ερευνητική του προσήλωση. Επέβλεψε δεκάδες διδακτορικές και μεταπτυχιακές διατριβές, υπηρετώντας το Τμήμα και από σειρά επιτελικών θέσεων, μεταξύ άλλων ως Πρόεδρός του και ως Διευθυντής Τομέα.

»Το επιστημονικό του έργο υπήρξε εξαιρετικά πλούσιο: συγγραφέας ή επιμελητής 13 βιβλίων, πάνω από 80 επιστημονικών άρθρων, 15 οδηγών και εκδόσεων για το ευρύ κοινό, και εκατοντάδων εγκυκλοπαιδικών και παιδαγωγικών κειμένων, για τα οποία έλαβε το 2023 το βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη από την Ακαδημία Αθηνών.

»Ο Πάνος Βαλαβάνης συνέβαλε καθοριστικά στην επιστημονική έρευνα και τη σύνδεση της επιστήμης της αρχαιολογίας με την κοινωνία.

»Η απλότητα, η ταπεινότητα και το ήθος του, τόσο στην πανεπιστημιακή ζωή όσο και στην προσωπική του διαδρομή, τον καθιστούν υπόδειγμα ακαδημαϊκού δασκάλου».

Ανακοίνωση της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ

«Η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με βαθιά οδύνη πληροφορήθηκε την απώλεια του Πάνου Βαλαβάνη, Ομότιμου Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας.

»Ο Πάνος Βαλαβάνης, επιφανής επιστήμονας, εξαίρετος δάσκαλος και ακέραιος άνθρωπος έχει αφήσει το αποτύπωμά του στην ακαδημαϊκή μας κοινότητα.

»Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές της επιστήμης της αρχαιολογίας των τελευταίων δεκαετιών. Το ερευνητικό του έργο κάλυψε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, ενώ οι μελέτες και τα βιβλία του συνέβαλαν στην εμβάθυνση της γνώσης για κρίσιμες πτυχές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, καθιστώντας παράλληλα την αρχαιολογία προσβάσιμη και ελκυστική σε νέους και παιδιά.

»Ως Kαθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, ενέπνευσε και διαμόρφωσε γενεές φοιτητών με τον βιωματικό του τρόπο διδασκαλίας, μεταδίδοντας τη σημασία της μεθοδολογίας και της έρευνας.

»Η σεμνότητα και η ηθική του ακεραιότητα τον κατέστησαν πρότυπο επιστήμονα και ανθρώπου, που θα συνεχίσει να εμπνέει και να καθοδηγεί τους συναδέλφους και τους φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και της Φιλοσοφικής Σχολής στο σύνολό της.

»Ο Πάνος Βαλαβάνης αφήνει πίσω του μια πλούσια κληρονομιά και ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Θα τον θυμόμαστε πάντα με σεβασμό, αγάπη και ευγνωμοσύνη για την προσφορά του.

»Εκφράζουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του και στους συναδέλφους τού Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας».