Το Εξαμίλιον αποτελεί το κυριότερο αμυντικό έργο της Bυζαντινής περιόδου για την προστασία της Πελοποννήσου από τους από βορρά επιδρομείς. Το τείχος εκτείνεται σε μήκος 7.300 μέτρων, από τις ακτές του Κορινθιακού κόλπου έως τις ακτές του Σαρωνικού, έχει πλάτος κυμαινόμενο από 2,50 έως 3 μέτρα και ενισχύεται με 67 ορθογώνιους πύργους. Η οικοδόμησή του ξεκίνησε επί αυτοκράτορα Θεοδοσίου Β’ (408-450) και ολοκληρώθηκε επί Ιουστινιανού Α’ (527-565) με ευρεία χρήση αρχαίου οικοδομικού υλικού κυρίως από το πλησιόχωρο Ιερό του Ίσθμιου Ποσειδώνα. Λόγω της απειλητικής εξάπλωσης των Οθωμανών τον 14ο/15ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Μανουήλ Παλαιολόγος πραγματοποίησε εκτεταμένες επισκευές το 1415, ωστόσο το Εξαμίλιο υπέστη σοβαρότατες φθορές το 1423 και το 1431 από τους Οθωμανούς με επικεφαλής τον Τουραχάν. Την ανοικοδόμησή του ανέλαβε το 1443 ο δεσπότης του Μυστρά και μελλοντικός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος, αλλά και πάλι, το 1446, καταστράφηκε από τους Οθωμανούς και έκτοτε στερήθηκε τον ρόλο του στην προστασία της Πελοποννήσου.
Ανασκαφές και αναστηλωτικές εργασίες σε τμήματα του Εξαμιλίου έχουν αναδείξει αυτό το σημαντικότατο διατείχισμα, που, για 1.000 περίπου χρόνια, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην άμυνα της Πελοποννήσου. Στο άμεσο μέλλον θα αποδοθεί προς επίσκεψη αποκατεστημένο και αναδεδειγμένο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας, με χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος «Πελοπόννησος 2014-2020», ένα ακόμη τμήμα του Εξαμιλίου, νότια του οικισμού της Ισθμίας, μήκους 155 μ., με τέσσερις πύργους, σωζόμενο σε ικανό ύψος και σε καλή κατάσταση.
Ελένη Ανδριανού
Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας
Με τη συνεργασία: ΥΠΠΟΑ-ΕΦΑΚΟΡ και ΟΔΑΠ
