Σύμπλεγμα Ηρακλή, Τρίτωνα και Τρισώματου δαίμονα, μορφές από το αέτωμα του παλαιότατου Παρθενώνα, του λεγόμενου Εκατόμπεδου. Τη δεξιά κερκίδα του αετώματος κατέχει ο Τρισώματος δαίμων, μυθικό ον που αποτελείται από τρεις συμφυείς μορφές γενειοφόρων ανδρών, των οποίων τα σώματα καταλήγουν σε φιδοουρές.
Οι δύο πρώτοι στρέφονται προς το κέντρο και ο τρίτος προς το θεατή, κρατώντας αντικείμενα που ερμηνεύονται ως σύμβολα των στοιχείων της φύσης (πουλί, σύμβολο του αέρα, νερό και φωτιά). Το αριστερό τμήμα καταλαμβάνει ένα σύμπλεγμα με τον Ηρακλή σε πάλη με τον Τρίτωνα, μυθικό θαλάσσιο ον με ανθρώπινα χαρακτηριστικά ως τη μέση και ουρά ψαριού.
Η σύνθεση ζωντανεύει με εγχάρακτες και ανάγλυφες λεπτομέρειες και πολύχρωμη γραπτή διακόσμηση. Οι ερμηνείες που έχουν προταθεί για τον Τρισώματο δαίμονα διίστανται, αλλά σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη εικονίζεται ο Νηρέας, θαλάσσιος δαίμονας που μπορούσε να αλλάζει μορφή.
Τα γένια και τα μαλλιά του Νηρέα όταν βρέθηκαν στην ανασκαφή, είχαν έντονο μπλε χρώμα, πράγμα που του έδωσε και την προσωνυμία κυανοπώγων. Ζωγραφισμένες ήταν και άλλες λεπτομέρειες, όπως τα σώματα των φιδιών με ταινίες εναλλάξ, μπλε, κόκκινες και λευκές, ενώ το φόντο θα ήταν κόκκινο, όπως φαίνεται από λίγα υπολείμματα χρώματος που έχουν σωθεί. Ο Νηρέας, παλαιός θαλάσσιος θεός, πατέρας των Νηρηίδων, ήταν γνωστός και για τις προφητικές του ικανότητες. Γι’αυτό ο Ηρακλής τον αναζήτησε για να του δώσει πληροφορίες για τη χώρα όπου βρισκόταν τα μήλα των Εσπερίδων. Στο αέτωμα ο Νηρέας κοιτάζει τον Ηρακλή που παλεύει με τον Τρίτωνα στη δεξιά κερκίδα του αετώματος. Η πάλη του Ηρακλή με τον Τρίτωνα δεν είναι ένας από τους δώδεκα άθλους του, αλλά αναφέρεται στα πάρεργα του.
Το μέσο αυτής της σύνθεσης το κατελάμβανε πιθανώς το σύμπλεγμα δύο τεράστιων λιονταριών που κατασπαράζουν έναν ταύρο. Τα λιοντάρια διατηρήθηκαν αποσπασματικά, ο ταύρος, σχεδόν ολόκληρος πεσμένος κατάχαμα, με το κεφάλι γυρισμένο προς τα κάτω, σπαράζει στα νύχια των λιονταριών που τα έχουν μπήξει βαθιά στη σάρκα του. Λεπτομέρειες όπως το ρύγχος του ζώου, η κόρη του ματιού του, οι ρυτίδες στη βάση των κεράτων του έχουν τονιστεί με χαράξεις και χρώματα. Στις γωνιές το αέτωμα έκλεινε με δύο μεγάλα πώρινα φίδια, δύο δράκοντες, με ανάγλυφα χρωματισμένα λέπια.
Το αέτωμα ήταν έργο αττικού εργαστηρίου και σίγουρα δημιούργημα κάποιου μεγάλου γλύπτη, που χειριζόταν με άνεση τους πλαστικούς όγκους των μορφών.
Πηγή : Ισμήνη Τριάντη, ” Το Μουσείο Ακροπόλεως”, Όμιλος Λάτση – Αθήνα 1998