H αρχαία ακρόπολη των Κουκουναριών υψώνεται στον δυτικό μυχό του κόλπου της Νάουσας, στη βόρεια Πάρο. Η ακρόπολη, που ανασκάφηκε υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας από το 1976 μέχρι το 1992, εκτείνεται στη βόρεια Πάρο, δίπλα στη γνωστή παραλία Κολυμπήθρες. Οι Κουκουναριές αποτελούν σπάνια αρχαιολογική περίπτωση, αφού οι έρευνες έφεραν στο φως πλήθος ανασκαφικών στοιχείων που την αναδεικνύουν ως μία από τις αρχαιότερες, τις διαχρονικότερες και τις πιο πλούσιες σε υλικά και επιστημονικά ευρήματα αρχαίες ακροπόλεις στο Αιγαίο.
Στις Κουκουναριές αποκαλύφθηκαν εννέα επάλληλες φάσεις κατοίκησης, που καλύπτουν το ευρύ διάστημα από την ΄Υστερη Νεολιθική (5η χιλ. π.Χ.) μέχρι την πρώιμη Αρχαϊκή περίοδο, δηλ. την εποχή του Αρχιλόχου (7ος αι. π.Χ.). Η ακρόπολη αποτελεί ένα μοναδικό παλίμψηστο επαλλήλων φάσεων, κάθε μία από τις οποίες έχει αφήσει διαφωτιστικά αποτυπώματα. Επίσης, εντυπωσιακή είναι η ανακάλυψη, σχεδόν σε κάθε φάση, κτηρίων που αντιπροσωπεύουν τη θεσμική εξέλιξη του χώρου.
Όμως, ένας από τους σπουδαιότερους λόγους για τη μοναδικότητα των Κουκουναριών αναφέρεται στα πλούσια δεδομένα που προέκυψαν από τις ανασκαφές στα βαθύτερα στρώματα, στην κορυφή του λόφου, όπου διατηρούνται αρχιτεκτονικά κατάλοιπα από ένα πλούσιο μυκηναϊκό ηγεμονικό συγκρότημα του 12ου αι. π.Χ. Το 1976, όταν άρχισαν οι έρευνες στις Κουκουναριές, οι γνώσεις μας για τους τρεις «σκοτεινούς» αιώνες που ακολούθησαν την πτώση των ανακτόρων ήταν ελάχιστες. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν σωρεία στοιχείων για την περίοδο ακμής, αλλά και τον τρόπο που ιδρύθηκε η μυκηναϊκή ακρόπολη των Κουκουναριών από Μυκηναίους φυγάδες, στις αρχές του 12ου αι. π.Χ. Η εγκατάσταση Μυκηναίων στις Κουκουναριές ακολούθησε την καταστροφή των ανακτόρων (περί το 1200 π.Χ.) στην ηπειρωτική Ελλάδα, όταν οι κάτοικοι διεσπάρησαν σε περιφερειακές ζώνες και μάλιστα στο Αιγαίο.
«Μυκηναϊκές Κουκουναριές και η καταστροφή του ηγεμονικού συγκροτήματος (περί το 1150 π.Χ.)» είναι το θέμα ομιλίας του δρος Δημήτριου Σκιλάρντι, Επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων, που διοργανώνει η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Στην ομιλία του, ο δρ Σκιλάρντι θα αναφερθεί κυρίως στην οχύρωση και στα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του ηγεμονικού συγκροτήματος, στα πλουσιότατα κινητά ευρήματα (αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα, κα.), στις εμπορικές διασυνδέσεις με την ηπειρωτική Ελλάδα και τα συρο-παλαιστινιακά παράλια, στη στρατιωτική δύναμη και στις συνθήκες ανασφάλειας στο ταραγμένο Αιγαίο του 12ου αι. π.Χ.
«Οι ανασκαφές αποκάλυψαν πλούσια ευρήματα που αποκαλύπτουν με ενάργεια τον βίαιο τρόπο καταστροφής του συγκροτήματος. Για πρώτη φορά αποκαλύφθηκε σαν σε “κάψουλα χρόνου”, πλούσιο σκελετικό υλικό από ανθρώπους και ζώα, που εντοπίστηκαν στα υπόγεια του συγκροτήματος, αποδεικνύοντας τις τραγικές στιγμές που βίωσαν οι κάτοικοι και τις συνθήκες που οδήγησαν στην πυρπόληση της ακρόπολης, περί το 1150 π.Χ.» αναφέρει σχετικά ο δρ Σκιλάρντι.
Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο χρηματοδότησης του ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη ολοκληρώνεται η εκπόνηση μελέτης για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου, όπως και η εκτύπωση του αρχαιολογικού οδηγού, που αναφέρεται στη μακρά ιστορία και στη μοναδική αρχαιολογική απουδαιότητα της ακρόπολης.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 18 Απριλίου 2016, και ώρα 19.00, στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (Τοσίτσα 1).
