Σε κάθε αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου υπάρχουν εκθέματα που μπορεί να διαφύγουν την προσοχή του επισκέπτη, «κρυμμένα» στο πλήθος των αντικειμένων της έκθεσης. Μερικές φορές χρειάζεται να κοιτάξουμε από κοντά κάτι για να μας αποκαλυφθεί η ομορφιά, η γοητεία του, αλλά και η σημασία που είχε για την κοινωνία και τον πολιτισμό της εποχής του. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, θέλοντας να εμπλουτίσει την επικοινωνία με το κοινό, φέρνει στο προσκήνιο μη προβεβλημένα εκθέματα των προϊστορικών και ιστορικών χρόνων.

Στο κείμενο που ακολουθεί η δρ Χρυσάνθη Τσούλη, Επιμελήτρια στη Συλλογή Γλυπτών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, παρουσιάζει ένα μαρμάρινο αγαλμάτιο μικρού αγοριού, του 1ου αι. π.Χ., το επονομαζόμενο «προσφυγάκι», που εκτίθεται στην αίθουσα 30 του Μουσείου:

«Το νήπιο απεικονίζεται όρθιο, με ελαφρώς σκυμμένη ράχη και λυγισμένα πόδια, να κρατά στην αγκαλιά του ένα μικρό μαλτέζικο σκυλάκι. Φορά κάπα με κουκούλα, δεμένη κάτω από το λαιμό του. Αποτελεί έργο της ώριμης Ελληνιστικής εποχής, κατά την οποία επιλέγονται χαριτωμένα θέματα της καθημερινής ζωής, όπως μορφές παιδιών με εμφανή –για πρώτη φορά στην ιστορία της τέχνης– τα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους (παχουλά χέρια και πόδια, τονισμένο υπογάστριο, φουσκωμένα μάγουλα).

»Το έργο βρέθηκε το 1922 στις ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Ελληνικής Διοίκησης Σμύρνης στο Γεροντικό, στη Νύσσα της Μ. Ασίας, με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη. Ένα από τα ελάχιστα ευρήματα των ελληνικών ανασκαφών που είχε την τύχη να “φυγαδευθεί” στην Αθήνα από τον ευρετή κατά τις πρώτες μέρες της καταστροφής της Σμύρνης, ενώ η πλειονότητα των υπολοίπων παρέμεινε στη Μ. Ασία, με την τύχη τους να αγνοείται…».

* Η βιβλιογραφία που παρατίθεται ακολουθεί χρονολογική σειρά.