Ως ένα «μακρύ και γοητευτικό ταξίδι του διαχρονικού Ελληνισμού σε μακρινές, αλλά και τόσο φιλικές χώρες» χαρακτήρισε ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος τη μεγάλη έκθεση αρχαιοτήτων, που θα εγκαινιαστεί τον Δεκέμβριο του 2014 στο Μουσείο Πολιτισμού του Καναδά στην Οττάβα και θα συνεχιστεί στο Τορόντο και αμέσως μετά, έως τον Σεπτέμβριο του 2016, στο Field Museum στο Σικάγο, στο National Geographic στην Ουάσιγκτον και ίσως και σε άλλα μουσεία στον Καναδά και στις ΗΠΑ.

Η έκθεση, που έχει τίτλο «The Greeks: From Agamemnon to Alexander the Great», θα συμπεριλάβει 562 αρχαία αντικείμενα, πολλά από τα οποία ταξιδεύουν για πρώτη φορά εκτός Ελλάδος, αρκετά μάλιστα δεν έχουν εκτεθεί ποτέ ξανά. «Όχι μόνον ο αριθμός και η σπουδαιότητα των εκθεμάτων, αλλά και ο τίτλος –«Οι Έλληνες: Από τον Αγαμέμνονα στον Μ. Αλέξανδρο»– φανερώνουν ότι δεν πρόκειται απλώς για μια έκθεση», είπε ο κ. Παναγιωτόπουλος σε συνέντευξη τύπου στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Και συνέχισε: «Πρόκειται για ακόμα ένα μεγάλο ταξίδι του Ελληνισμού. Ένα ταξίδι με εθνική σημασία, που, μέσα από σημαντικά εκθέματα από τα αρχαιολογικά μουσεία όλης της χώρας, αλλά και μέσα από πρόσφατα ανασκαφικά ευρήματα, αποκαλύπτει το λαό μας και τα επιτεύγματά του: Από την εποχή του Λίθου μέχρι την Ελληνιστική περίοδο. Από τον Μυκηναϊκό κόσμο, που αναπτύσσεται στον Ελληνικό χώρο ως γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έως την άνοδο των Μακεδόνων βασιλέων, που αλλάζουν όλο τον γνωστό έως τότε κόσμο.

»Τα αριστουργήματα της γλυπτικής, της ζωγραφικής, της κοσμηματοτεχνίας συνοδεύουν τα επιτεύγματα τής φιλοσοφίας και των επιστημών ξετυλίγοντας τη μοναδική διαχρονική συνέχεια και την ενότητα τού πολιτισμού μας. Το τέλος κάθε εποχής δίνει τη θέση του σε μια καινούρια αρχή. Και όμως, η ενότητα αυτή παραμένει αδιάσπαστη. Αυτοί οι δεσμοί μας συνέχουν και σήμερα, που η Ελλάδα καταβάλλει μια τεράστια εθνική προσπάθεια για την οικονομική της ανασυγκρότηση. Εκπροσωπούμενη πάντοτε από τον πολιτισμό της, που είναι η ταυτότητά της, αλλά είναι συγχρόνως και το διαβατήριό της προς τον κόσμο».

Εννέα χρονολογικές, αλλά και θεματικές ενότητες απαρτίζουν την έκθεση. Το χρονολογικό πλαίσιο καλύπτει από την Εποχή του Λίθου έως την Ελληνιστική περίοδο, δηλαδή από περίπου το 6000 π.Χ μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ. «Το σημαντικό είναι ότι δεν πρόκειται για μια απλή παράθεση», τόνισε η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη. «Αντιθέτως, η έκθεση αναπτύσσει τη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού και καταδεικνύει την ουσιαστική συνοχή των περιόδων μεταξύ τους και των μνημείων που αυτές κατέλιπαν. Σε συνδυασμό μάλιστα με την έκθεση “Ουρανός και Γη. Η τέχνη του Βυζαντίου από Ελληνικές Συλλογές”, που πραγματοποιείται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον, εγγυάται τη συνεχή παρουσία του πολιτισμού μας για μεγάλο διάστημα σε σημαντικά μουσεία του Καναδά και των ΗΠΑ».

Η κα Μενδώνη τόνισε ότι όλα τα έξοδα, από το μουσειολογικό σχεδιασμό έως την ασφάλιση, τα καλύπτουν τα ξένα μουσεία. Η ελληνική πλευρά θα αναλάβει μόνο την παραγωγή ενός δίτομου συνοδευτικού καταλόγου. Ο ένας τόμος θα αφορά τα εκθέματα και ο άλλος θα περιέχει δοκίμια που έχουν αναλάβει να συγγράψουν καταξιωμένοι επιστήμονες, όπως οι κ.κ. Βασίλης Λαμπρινουδάκης και Νίκος Σταμπολίδης.

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης, είπε η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς κα Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη έχει τίτλο «Προοίμιο: Ο άνθρωπος στο προϊστορικό Αιγαίο». Στις υποενότητες παρουσιάζονται έργα από τη νεολιθική Ελλάδα, το κυκλαδικό Αιγαίο και τη μινωική Κρήτη. Ακολουθούν οι ενότητες:

«Ο Αγαμέμνων και ο κόσμος των Μυκηναίων». Οι βασιλικοί λακκοειδείς τάφοι του 16ου αι. π.Χ. δημιουργούν τη βάση για το μύθο των πολύχρυσων Μυκηνών του Ομήρου. Εκτίθενται έργα από τις ταφές αυτές και από ταφές των Αχαιών από τη Μακεδονία μέχρι την Κρήτη.

«’Ηρωες και Αριστοκράτες». Οι ήρωες του Ομήρου και οι αριστοκράτες αλληλοσυνδέονται με τους θεούς σε αυθύπαρκτη και κυρίαρχη ανθρώπινη μορφή.

«Αθλητές και Πανελλήνιοι Αγώνες», όπου απεικονίζεται το αγωνιστικό πνεύμα των Ελλήνων.

«Κούροι και Κόραι» όπου τονίζεται η εξέλιξη της απεικόνισης της ελληνικής μορφής από τον 7ο αι. π.Χ.

«Λεωνίδας, ο βασιλιάς της Σπάρτης». Ο ήρωας της μάχης των Θερμοπυλών πλαισιώνεται από αιχμές βελών από το πεδίο της μάχης.

«Οι Αθηναίοι και η Δημοκρατία». Μέσα από τα εκθέματα τεκμηριώνεται η δομή και η λειτουργία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.

«Φίλιππος Β΄ και ο Μέγας Αλέξανδρος». Η άνοδος των Μακεδόνων βασιλέων με τις συνέπειες στον τότε γνωστό κόσμο προβάλλεται με ποικίλα έργα, ανάμεσα στα οποία αργυρά σκεύη από τον τάφο του Φιλίππου Β΄. Στην ενότητα κυριαρχεί η κεφαλή του Αλεξάνδρου από την Πέλλα.

Η τελευταία ενότητα τιτλοφορείται «Η αυγή ενός νέου κόσμου» και αποτελείται από την έκθεση ελληνιστικών ειδωλίων που σηματοδοτούν την εποχή των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Εταιρείας του Μουσείου Πολιτισμού του Καναδά, του μεγαλύτερου μουσείου του Καναδά, που δέχεται ετησίως 1,2 επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο, ο κ. Μαρκ Ο’ Νιλ τόνισε τη σημασία που έχει για εκείνον και για τους συμπατριώτες του η έκθεση αυτή. «Έχουμε δεσμευθεί να προσφέρουμε στο καναδικό κοινό συναρπαστικές εξιστορήσεις από κάθε γωνιά του πλανήτη», είπε. «Και η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν πολλές πιο συναρπαστικές ιστορίες από την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Εκτιμάται ότι η έκθεση αυτή είναι η μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη του είδους της που παρουσιάζεται στη βόρειο Αμερική εδώ και αρκετές δεκαετίες».

Ο κ. Ο Νιλ πρόσθεσε ότι γίνονται συζητήσεις με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την ανταπόδοση από την καναδική πλευρά με άλλες εκθέσεις, μια εκ των οποίων αφορά τον πολιτισμό των Haida, από τους αρχαιότερους πληθυσμούς του Καναδά.

«Αγκαλιάζουμε την ιστορία της Ελλάδας όπως αγκαλιάζουμε τη δική μας», είπε ο κ. Φρέντερικ Χίμπερτ, εκπρόσωπος του Μουσείου του National Geographic. «Κάθε φοιτητής γνωρίζει την προσφορά του ελληνικού πολιτισμού στη γραφή, στη φιλοσοφία, στο θέατρο, στη δημοκρατία. Και η έκθεση αυτή αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία να θαυμάσει κανείς τα τεκμήρια αυτής της προσφοράς μέσα από αυθεντικά αντικείμενα, πολλά από τα οποία δεν έχουν ξαναβγεί εκτός Ελλάδος».

Ακολούθησε η επικύρωση της συμφωνίας, στην οποία παρευρέθησαν ο Καναδός πρέσβης κ. Ρόμπερτ Πεκ, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μουσείου της Ακρόπολης κ. Δημήτρης Παντερμαλής, ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου του Πολιτισμού του Καναδά κ. Ζαν Μαρκ Μπλε, διευθυντές ελληνικών μουσείων, στελέχη της αρχαιολογικής υπηρεσίας, μέλη της ομάδας εργασίας που συστάθηκε για την έκθεση κ.ά.