Κατάλοιπα της αυθεντικής σαιξπηρικής σκηνής «ξύλινου Όμικρον», το Curtain theatre [θέατρο Κέρταιν] όπου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά ο Ερρίκος Ε΄ και το Ρωμαίος και Ιουλιέτα, βρέθηκαν σε αυλή του ανατολικού Λονδίνου.

Το θέατρο στο Shoreditch είναι προγενέστερο του Γκλόουμπ στον Τάμεση. Πρόκειται για τον πρώτο χώρο που χρησιμοποίησε ο Σαίξπηρ για να παρουσιάσει τα πιο γνωστά του έργα. Κατεδαφίστηκε ωστόσο τον 17ο αιώνα και τα ίχνη της ακριβούς τοποθεσίας του χάθηκαν στο χρόνο.

Τώρα, μέρος της χαλικόστρωτης αυλής στο Shoreditch όπου οι θεατές των λαϊκών στρωμάτων έτρωγαν, κουτσομπόλευαν και παρακολουθούσαν τα έργα, καθώς και οι τοίχοι των θεμελίων πάνω στους οποίους είχαν κατασκευαστεί τα ξύλινα υπερώα, ήρθαν στο φως σε μια έκταση που παρέμεινε άκτιστη επί μισό αιώνα ενώ η γύρω περιοχή εξελίχθηκε σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες του Λονδίνου.

Ειδικοί από το Μουσείο της Αρχαιολογίας του Λονδίνου βρήκαν δύο τμήματα εξωτερικού τοίχου, εύρημα πολύ σημαντικό για να προσδιοριστούν οι διαστάσεις του θεάτρου. Είναι δε βέβαιοι ότι θα αποκαλύψουν και άλλα κατάλοιπα καθώς η έκταση καθαρίζεται με σκοπό την ανάπλαση της περιοχής. Μία εξωτερική αυλή στρωμένη με αστράγαλους ίσως χρονολογείται από την εποχή του θεάτρου ή κάποια λίγο μεταγενέστερη οικία.

Το γεγονός ότι το Κέρταιν (το οποίο ονομάστηκε έτσι από την αρχαία οδό επί της οποίας ήταν κτισμένο) βρισκόταν στην περιοχή είναι γνωστό από καιρό, αλλά η ακριβής θέση του παρέμενε άγνωστη από τα τέλη της δεκαετίας του 1620, όταν το κτίριο έπαψε να χρησιμοποιείται. Η θέση στην οδό Χιούετ είναι δυο βήματα μακριά από μια εντυπωσιακά ακριβή ως προς τις πληροφορίες της πινακίδα που σηματοδοτούσε την πιο πιθανή εικασία για τον εντοπισμό του. Το Κέρταιν, που ανεγέρθηκε το 1577, απείχε λίγες γιάρδες μονάχα από ένα άλλο θέατρο στον ίδιο δρόμο, με την ονομασία το «Θέατρο», τα θεμέλια του οποίου βρέθηκαν το 2008. Και τα δύο ήταν ανάμεσα στα πρωιμότερα θέατρα που είχαν κτιστεί για συγκεκριμένο σκοπό στο Λονδίνο και συνδέονταν με τον Σαίξπηρ.

Όταν ο ηθοποιός και διευθυντής του θεάτρου Τζέημς Μπαίρμπατζ τσακώθηκε με τον ιδιοκτήτη του «Θεάτρου», ο θίασος – σύμφωνα με τον θεατρικό θρύλο- ξήλωσε τα ξύλα του θεάτρου μέσα σε μια νύχτα, τα φόρτωσε σ’ ένα πλοίο και τα έστειλε στην απέναντι όχθη του Τάμεση, για να χτιστεί το πιο γνωστό θέατρο του Σαίξπηρ, το Γκλόουμπ.

Ώσπου να ανεγερθεί το νέο θέατρο, ο θίασος του Σαίξπηρ χρησιμοποίησε το Κέρταιν για δύο τουλάχιστον χρόνια, από το 1597, όταν παίχτηκαν για πρώτη φορά ο Ερρίκος Ε΄ και το Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Η ολοζώντανη εικόνα που έχουμε για το θέατρο ως ένα ξύλινο Όμικρον προέρχεται από τον πρόλογο του Ερρίκου Ε΄, όπου αναφέρεται.

Η είδηση της ανακάλυψης του Κέρταιν έχει προκαλέσει μεγάλο ενθουσιασμό στη σαιξπηρική κοινότητα, εν μέσω του θερινού διεθνούς φεστιβάλ που είναι αφιερωμένο στον Σαίξπηρ. Ο Ντομινίκ Ντρόμγκουλ, καλλιτεχνικός διευθυντής του αναστηλωμένου Γκλόουμπ, περιέγραψε την ανακάλυψη ως «εξόχως συναρπαστική».

«Χαίρομαι πολύ για το γεγονός ότι ανασκάπτουμε το Λονδίνο και σιγά σιγά καθαρίζουμε τα μίζερα στρώματα εποχών όπως η Βικτοριανή και η Αυτοκρατορική, αποκαλύπτοντας το άγριο, αναρχικό και εύθυμο Λονδίνο που παραμονεύει από κάτω. Μου θυμίζει την πλατεία Ζόκαλο στην Πόλη του Μεξικό, όπου όλα τα ισπανικά ανάκτορα σιγά σιγά βυθίζονται στη γη και οι ναοί των Μάγιας αναδύονται ξανά στην επιφάνεια».

Ο Μάικλ Μπόυντ, διευθυντής του Βασιλικού Σαιξπηρικού Θιάσου, είπε: «Είναι πολύ αναζωογονητικό που το Μουσείο του Λονδίνου αποκάλυψε τα θεμέλια του θεάτρου Κέρταιν. Αδημονώ να αγγίξω το χώμα και την πέτρα, αν όχι το ξύλο, και να νιώσω την παρουσία εκείνου του χώρου όπου τα πρώτα έργα του Σαίξπηρ, συμπεριλαμβανομένων των ιστοριών, άφησαν τόσο έντονη τη σφραγίδα τους».

Η θέση είναι τμήμα ενός μεγάλου οικοδομικού τετραγώνου, που ανήκει σε μια κατασκευαστική εταιρεία, την Plough Yard Developments, η οποία σχεδιάζει να ενσωματώσει τα κατάλοιπα ως ανοικτό στο κοινό χώρο σε ένα συγκρότημα που θα στεγάζει γραφεία, εμπορικά καταστήματα και κατοικίες. Η Τερήζ Μπακ, εκ των αρχιτεκτόνων του οικοδομικού συγκροτήματος, είπε πως η ομάδα τους ήταν ενθουσιασμένη με την ανακάλυψη και πως ελπίζουν να συμπεριλάβουν χώρους θεατρικών παραστάσεων και εκθέσεων στα νέα κτίρια.

Η μοναδική σύγχρονη απεικόνιση του θεάτρου είναι μια απίθανα ειδυλλιακή σκηνή με ένα άλογο που καλπάζει σε πράσινα λιβάδια, με φόντο έναν χαριτωμένο κατάφυτο λόφο, και το Κέρταιν με τη μορφή πύργου στην κορυφή του οποίου κυματίζει μια σημαία. Στην πραγματικότητα, η περιοχή είναι εντελώς επίπεδη, και το 1600 ήταν μια κακόφημη συνοικία, έξω από τα όρια του κέντρου της πόλης, με σφαγεία και βυρσοδεψεία, και τον επιχωματωμένο πλέον ποταμό Γουώλμπρουκ έναν ανοιχτό υπόνομο και σκουπιδότοπο.

Ο Κρις Τόμας του Μουσείου του Λονδίνου, που διευθύνει την ανασκαφή, είπε ότι τα κατάλοιπα σώζονται σε αξιοσημείωτα καλή κατάσταση, πιθανώς επειδή επί αιώνες παρέμειναν κάτω από ελεύθερο [από οικοδομές] χώρο, που χρησιμοποιήθηκε είτε για τις πίσω αυλές κατοικιών, είτε για τον περίβολο μιας παμπ είτε ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων.

Στη θέση έχουν ήδη αποκαλυφθεί τμήματα πήλινου αγωγού, που ίσως χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, και θραύσματα από μεταγενέστερα κεραμίδια.

«Σε άλλα θέατρα της περιόδου των Τυδώρ έχουμε βρει πολλά μικρά κεραμικά κουτιά για χρήματα, όπου οι θεατές έριχναν το αντίτιμο του εισιτηρίου μπαίνοντας, και τα οποία στη συνέχεια οι υπεύθυνοι έσπαγαν στο πίσω μέρος του θεάτρου για να πάρουν τις εισπράξεις. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν μερικά και από το Κέρταιν που περιμένουν να τα βρούμε» λέει ο Τόμας.