Τους τελευταίους μήνες ήταν πολύ απασχολημένοι. Το Μουσείο του Λονδίνου στο οποίο εργάζονται και οι τρεις: η Ελένη Γανιάρη, η Ελπινίκη Ψάλτη και ο Νικόλαος Γκόγκολος, τους ανέθεσε τον σχεδιασμό, την οργάνωση και υλοποίηση της έκθεσης «Ο Ντίκενς και το Λονδίνο» με αφορμή τα 200 χρόνια από τη γέννηση στου διάσημου μυθιστοριογράφου.

Μέλη μιας μεγαλύτερης ομάδας, οι τρεις συμπατριώτες μας αφοσιώθηκαν στην προετοιμασία της έκθεσης και φάνηκαν αντάξιοι της εμπιστοσύνης που έδειξε ο βρετανικός πολιτιστικός οργανισμός. Πόσω μάλλον που ο Ντίκενς υπήρξε από τους σημαντικότερους συγγραφείς της βικτωριανής εποχής και η έκθεση θεωρείται η μεγαλύτερη στη Μεγάλη Βρετανία τα τελευταία 40 χρόνια.

Κάθε χρόνο ταμείο ανεργίας

Οι τρεις Έλληνες —μέλη του επιστημονικού προσωπικού Μουσείου του Λονδίνου— εργάζονται εκεί 32, 11 και 6 χρόνια αντίστοιχα. Η Ελένη Γανιάρη έχει αναλάβει τη συντήρηση και την εγκατάσταση των αντικειμένων της έκθεσης, η Ελπινίκη Ψάλτη τη γενική ευθύνη συντονισμού και οργάνωσης, ενώ ο Νικόλαος Γκόγκολος, τις διαδικασίες δανεισμού αντικειμένων από άλλα μουσεία. Στο μουσείο βρέθηκαν συμπτωματικά και όπως φαίνεται δεν είναι οι μόνοι με ελληνική καταγωγή.

Η Ελπινίκη Ψάλτη, που ξεχωρίσαμε, βίωσε για δύο χρόνια την Ελλάδα των συμβασιούχων του υπουργείου Πολιτισμού μετά τις σπουδές Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Της άρεσε η εμπειρία του ανασκαφικού έργου δίπλα στη Μαρία Λιλιμπάκη-Ακαμάτη ( ΙΖ′ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων), στον Πολύμυλο Κοζάνης και στη Λευκόπετρα Βέροιας, στα έργα της Εγνατίας Οδού, αλλά η αβεβαιότητα, το ταμείο ανεργίας που έπρεπε να μπαίνει σε κάθε λήξη της σύμβασής της, και η ενδιάμεση εργασία ως σερβιτόρα ήταν αποθαρρυντικά. Οδηγήθηκε γρηγορότερα στην Αγγλία για μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα της διαχείρισης αρχαιολογικών χώρων και διαχείρισης μουσείων στο Institute of Archaeology, University College London. Από το 2001 που ζει εκεί, έχει εργαστεί στον οργανισμό English Heritage ως αρχαιολόγος και στα μουσεία Museum of London, Museum of London Docklands και London Transport Museum, ενώ την τελευταία τριετία είναι υπεύθυνη για τη διοργάνωση, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεγάλων περιοδικών εκθέσεων στο Μουσείο του Λονδίνου. «Είναι πόλη που αγκαλιάζει τους ξένους. Ξεκινάς από χαμηλά, δουλεύεις σκληρά, αλλά το μουσείο μού έδωσε ευκαιρίες. Υπάρχει έντονο το στοιχείο της αξιοκρατίας».

Εξειδίκευση και δυνατότητες

Φυσικά και τη ρωτούν για την Ελλάδα, αλλά οι ερωτήσεις αυτές στρέφονται κυρίως στην κρίση και κατά πόσο αυτή επηρεάζει την οικογένειά της. «Να εργάζεσαι για τον πολιτισμό της πατρίδας σου είναι σημαντικό, αλλά εδώ υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες, μαζί και ανταγωνισμός, ειδικά στον τομέα του πολιτισμού ο οποίος έχει υποστεί κι αυτός περικοπές. Στο εξωτερικό υπάρχει μεγαλύτερη εξειδίκευση και τα πρότζεκτ των εκθέσεων λειτουργούν με το επιχειρησιακό μοντέλο, στην Ελλάδα όλα περνούν από τον επιμελητή».

Η Ελπινίκη Ψάλτη μιλάει με σεβασμό για τους συναδέλφους της στα ελληνικά μουσεία που εργάζονται με ελάχιστους πόρους και μέσα. «Δουλεύουν σκληρά και θα ευχόμουν αυτές οι προσπάθειες να είχαν περισσότερη υποστήριξη, ενίσχυση και αναγνώριση».

Δύσκολες στιγμές πάντως αντιμετωπίζουν και τα μουσεία στην Αγγλία. «Απλώς εδώ υπάρχει περιθώριο να κατέβουν οι προϋπολογισμοί. Κι εδώ ο πολιτισμός είναι πρώτος στη λίστα περικοπών». Έχουν όμως οργάνωση. Για την έκθεση του Ντίκενς έγιναν μελέτες για την τιμή του εισιτηρίου, αλλά και τον αριθμό των επισκεπτών. Υπολόγισαν 75.000 άτομα στους έξι μήνες της λειτουργίας της έκθεσης, όμως στον δεύτερο μήνα έφτασαν ήδη τους 30.000.

Από την Αμερική

Η Ελένη Γανιάρη είναι στο Μουσείο από το 1980, πρώτα ως συντηρήτρια και ύστερα ως υποδιευθύντρια του τμήματος συντήρησης της μουσειακής συλλογής. Στην Αμερική, όπου γεννήθηκε από γονείς Έλληνες μετανάστες, σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Delaware και συντήρηση αρχαιοτήτων-έργων τέχνης στο Queens University του Καναδά.

Ο τρίτος της ομάδας, ο Νικόλαος Γκόγκολος, από το Ηράκλειο Κρήτης, σπούδασε μουσειολογία στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ μετά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1998 εργάστηκε στην Τate Gallery, στο τμήμα διοργάνωσης περιοδικών εικαστικών εκθέσεων της Tate Modern, έχει συνεργαστεί με μεγάλα μουσεία τέχνης σε Ευρώπη, Αμερική, Ιαπωνία και Αυστραλία για την οργάνωση και περιοδεία μεγάλων εκθέσεων καλλιτεχνών κ.α. Στο Μουσείο του Λονδίνου είναι εδώ και 6 χρόνια αρμόδιος πολιτιστικής διαχείρισης.