Ένας πραγματικός θησαυρός της αρχαιότητας που αφορά μια από τις πιο σημαντικές αρχαίες πόλεις του βόρειου Αιγαίου, τα Άβδηρα, θα εκτίθεται από τις 21 Νοεμβρίου στο Νομισματικό Μουσείο.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 4 Μαρτίου 2012, είναι αφιερωμένη στη δωρεά του θησαυρού των αρχαίων Αβδήρων, που ανακαλύφθηκε το 2000 στο Λονδίνο για να καταλήξει, μετά από διάφορες στάσεις, στο Μουσείο της Αθήνας. Γι’ αυτό και ο τίτλος της έκθεσης είναι «Άβδηρα – Λονδίνο – Νέα Υόρκη – Αθήνα».

Ο θησαυρός, που χρονολογείται στα 520/500 π.Χ., εντοπίστηκε από τον Αμερικανό συλλέκτη Τζόναθαν Κάγκαν το 2000 στην αγορά του Λονδίνου. Ο συλλέκτης, αφού διαπίστωσε ότι πρόκειται για θησαυρό, κατόρθωσε να αγοράσει τα 22 από τα νομίσματα, διαφυλάσσοντας την ενότητα του συνόλου. Στη συνέχεια τον δημοσίευσε και τον δώρισε στο Νομισματικό Μουσείο τον Σεπτέμβριο του 2010, προς τιμήν του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τέξας Τζον (Τζακ) Κρολ, γνωστού για τη συμβολή του στην αρχαία νομισματική.

Με την αγαστή συνεργασία του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, των Διευθύνσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών και του Νομισματικού Μουσείου, ο θησαυρός μεταφέρθηκε στην Αθήνα και παραδόθηκε στο Μουσείο.

Η έκθεση δεν θα περιοριστεί μόνο στον συγκεκριμένο θησαυρό. Θα παρουσιάσει συνολικά 57 νομίσματα από τα Άβδηρα, καθώς και 38 χαρακτηριστικά νομίσματα της πόλης από τις συλλογές του Νομισματικού Μουσείου, ώστε να προβληθεί μια σφαιρική εικόνα της νομισματοκοπίας της πόλης από τον 6ο αιώνα π.Χ. ως τον 2ο αιώνα μ.Χ. Επίσης, θα εκτεθεί η κυκλοφορία των κοπών της από τη Σικελία μέχρι τη Φοινίκη και από τη Θράκη μέχρι την Αίγυπτο.

Η παρουσίαση αυτή θα δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες να αποτιμήσουν καλύτερα τη συμβολή όχι μόνο του συγκεκριμένου θησαυρού αλλά και των θησαυρών γενικότερα στη μελέτη και κατανόηση της νομισματοκοπίας μιας αρχαίας ελληνικής πόλης

Νομισματοκοπία και κυκλοφορία

Τα Άβδηρα ιδρύθηκαν μετά τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. στα παράλια της Θράκης από την ιωνική πόλη Τέω και αναδείχτηκαν σε σημαντική δύναμη. Η ιστορία της πόλης διαμορφώθηκε μέσα από τις σχέσεις της με το βασίλειο των Περσών, την Αθήνα, το βασίλειο των Οδρυσών Θρακών, τους βασιλείς της Μακεδονίας και τη Ρώμη.

Οι πρώτες κοπές νομισμάτων χρονολογούνται το 520/515 π.Χ. Στην εικονογραφία κυριαρχεί ο γρύπας, μυθικό ον με σώμα λιονταριού, κεφάλι και φτερά αετού και ουρά φιδιού. Η επιλογή αυτή σχετίζεται με τη μητρόπολη Τέω, αλλά και με τον Διόνυσο και τον Απόλλωνα που λατρεύονταν στα Άβδηρα.

Το κεφάλι του Απόλλωνα παγιώνεται στα νομίσματα από τα μέσα του 4ου ως τα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ., επιρροή από την αντίστοιχη παράσταση στους χρυσούς στατήρες του Φιλίππου Β′ της Μακεδονίας. Για την παραγωγή των νομισμάτων υπήρχε υπεύθυνος κοπής, το όνομα του οποίου αναγραφόταν σε αυτά.

Οι κοπές διαφοροποιούνταν με τις παραλλαγές στην απόδοση του γρύπα, την απεικόνιση συμβόλων και την αλλαγή του οπισθοτύπου. Στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας η πόλη έκοψε χάλκινα νομίσματα από τον 1ο έως τα μέσα του 2ου αιώνα μ.Χ. που απεικόνιζαν τις κεφαλές των αυτοκρατόρων.

Τη σημασία των Αβδήρων και το γεωγραφικό εύρος των διοικητικών και εμπορικών τους συναλλαγών τεκμηριώνει η μεγάλη διάδοση των νομισμάτων τους που εντοπίστηκαν σε θησαυρούς από τα τέλη του 6ου έως τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. όχι μόνο στη Θράκη, αλλά και στη Μ. Ασία, τη Φοινίκη, την Αίγυπτο και τη Σικελία. Μετά τα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. η κυκλοφορία τους φαίνεται ότι περιορίζεται στη Θράκη.