Η Αθηνά της Γιγαντομαχίας, Μουσείο της Ακρόπολης

Η Αθηνά στο Αέτωμα της Γιγαντομαχίας (Λεπτομέρεια).
Η σύνθεση με θέμα τη Γιγαντομαχία κοσμούσε το ανατολικό αέτωμα του αρχαίου ναού της Αθηνάς Πολιάδος, τα θεμέλια του οποίου βρίσκονται νότια του Ερεχθείου. Από πολλά θραύσματα έχουν αποκατασταθεί τέσσερις συνολικά μορφές, με κυρίαρχη την Αθηνά. Η θεά απεικονίζεται σε μεγαλοπρεπή διασκελισμό, τη στιγμή που καταβάλλει τον Γίγαντα Εγκέλαδο, από τον οποίο έχει σωθεί μόνο το πόδι. Με το αριστερό της χέρι προτείνει την αιγίδα, ενώ με το δεξί κρατεί το δόρυ. Δεξιότερα εικονίζεται ένας Γίγαντας μισοπεσμένος στο έδαφος, και στις γωνίες της σύνθεσης δύο ακόμη Γίγαντες σε πρηνή θέση, έτοιμοι να ορμήσουν στη μάχη. Τα γλυπτά έχουν συσχετισθεί με την ανακαίνιση του ναού από τους γιους του Πεισίστρατου (525 π.Χ.) αλλά και με την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Αθήνα (510-500 π.Χ.). Η σύνθεση είναι σημαντική για την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής γλυπτικής, καθώς οι μορφές είναι πια ολόγλυφες και όχι απλώς ανάγλυφες, όπως παλαιότερα. Το έργο αποδίδεται σε Αθηναίο γλύπτη, ίσως στον Ένδοιο ή στον Αντήνορα.
Τα μαρμάρινα αετώματα της Ακρόπολης των Αθηνών, πολλά σπαράγματα, που ανακαλύφθηκαν σε διάφορα σημεία της Αρκόπολης, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός μεγάλου μαρμάρινου αετώματος που οι διαστάσεις του μπορεί να είναι ίδιες με αυτές των αετωμάτων από ασβεστόλιθο του «αρχαίου ναού». Το αέτωμα αυτό χρονολογείται οπωσδήποτε στο τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. Πιστοποιείται η ύπαρξη τουλάχιστον μιας Αθηνάς Προμάχου σκυμμένης προς έναν αντίπαλο πεσμένο καταγής, δύο συμμετρικών Γιγάντων πεσμένων και στηριζόμενων στο ένα βραχίονα, στη στάση του Γίγαντα του πώρινου αετώματος στους Δελφούς, ενός τρίτου Γίγαντα ξαπλωμένου στο έδαφος σε μια πολύπλοκη στάση, και κάποιων θραυσμάτων από έναν τέταρτο. Μία πρώτη αποκατάσταση, στην οποία έγινε πολύ μεγάλη χρήση γύψου, τροποποιήθηκε εν μέρει για τη νέα παρουσίαση του Μουσείου της Ακροπόλεως, μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το σύμπλεγμα της Αθηνάς και του πεσμένου αντιπάλου της, που ήταν περίεργα στριμωγμένο ως τότε, αποχωρίστηκε, και ακόμα η στάση του Γίγαντα τροποποίηθηκε ελαφρά. Το αποτέλεσμα, οπωσδήποτε πιο ικανοποιητικό και πολύ καλά παρουσιασμένο, εδώ και τριάντα περίπου χρόνια είναι επίσημα αδημοσίευτο.
Πηγή : «Η Ελληνική Γλυπτική» Claude Rolley , Ινστιτούτο του βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2006