Κρητική μπότα κοινώς το στιβάνι, ξεκίνησε να φοριέται στις αρχές του 19ου αιώνα από τους χωρικούς που ήθελαν να προστατεύσουν τα πόδια τους από τα κακοτράχαλα μονοπάτια, και το έκαναν δένοντάς τα με δέρμα, ταυτίστηκε όμως στη συνέχεια με την κρητική παραδοσιακή φορεσιά και τη λεβεντιά του Κρητικού.
Τα στιβάνια είναι εξ’ ολοκλήρου δερμάτινα και χωρίζονται σε δύο βασικά είδη :
Τα μονοκόμματα και τα κομματιαστά.
Τα μονοκόμματα κατασκευάζονται από ένα και μόνο κομμάτι δέρμα με κατάλληλη επεξεργασία πάνω σε ξύλινο καλούπι που έχει την μορφή του ποδιού. Τα μονοκόμματα στιβάνια πρωτο-κατασκευάστηκαν από τον Βασίλη Κονιό το 1958 στα Ανώγεια.
Τα κομματιαστά στιβάνια κατασκευάζονται από δύο κομμάτια δέρμα ένα για τη γάμπα και ένα για το κάτω μέρος του ποδιού με αντίστοιχη διαδικασία.
Κάθε ζευγάρι μπορεί να το φορέσει μόνο αυτός που το έχει παραγγείλει γιατί φτιάχνετε αποκλειστικά στα δικά του μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στιβάνια είναι υποδήματα που κατασκευάζονται αποκλειστικά στην Κρήτη και ο τρόπος κατασκευής τους είναι μοναδικός.
Λίγα υποδήματα σε αυτόν τον κόσμο, έχουν τόσο μακρά ιστορία και συντροφεύουν τα «πατήματα» ενός λαού για περισσότερο από έναν αιώνα.