Η Αθηνά Παρθένος λέγεται επίσης Αθηνά της Βαρβακείου, επειδή βρέθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1880 κοντά στην Βαρβάκειο Σχολή.
Το άγαλμα, από μάρμαρο της Πεντέλης, παριστάνει την θεά Αθηνά όρθια πάνω σε βάθρο.
Χαρακτηριστικά της Αθηνάς είναι η μεγαλοπρέπεια, η φιλειρηνικότητα, αλλά και η πολεμική υπεροχή. Βρίσκεται σε εγρήγορση, αλλά όχι σε μάχη, αφού ο πολεμικός της εξοπλισμός είναι κοντά, αλλά όχι σε χρήση.
Από την περιγραφή της Ακρόπολης από τον Παυσανία συμπεραίνουμε ότι το άγαλμα είναι αντίγραφο του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς του Φειδία που κοσμούσε την Ακρόπολη. Είναι το πρώτο ολοκληρωμένο έργο που μας δίνει μια πλαστική εντύπωση του υπέροχου πρωτότυπου.
Ο Φειδίας, με το έργο του αυτό, και ιδίως με το πολύ μεγαλύτερο γνήσιο, που είχε γύρω στα 12 μέτρα ύψος και ήταν ντυμένο με περίπου 1.400 κιλά χρυσάφι και άφθονο έβενο, εδραίωσε και καλλιτεχνικά την φήμη του χρυσού αιώνα του Περικλή.