Μουσείο Υποδημάτων

Τσαρούχια, Μουσείο Υποδημάτων

Τα τσαρούχια ήταν δύο ειδών:
Τα γιαννιώτικα ή ραφτά και τα σαρακατσάνικα ή καρφωτά.

Αρχικά ο τσαγκάρης έκοβε τα δέρματα σε μακρόστενα κομμάτια τις φασκιές και κατόπιν τα σημάδευε με τα στάμπα και έκοβε με το κοπίδι. Πρόσεχε πολύ να είναι το δέρμα λείο και άψογο, να μη έχει καμιά κοψιά και το τσαρούχι είναι ελαττωματικό. Μετά το κόψιμο τα χτυπούσαν με το μιστά για να ξεχειλώσουν. Η διαδικασία της συναρμολόγησης των διαφόρων μερών του τσαρουχιού διέφερε από τα ραφτά τσαρούχια στα καρφωτά. Ο τσαγκάρης για τα ραφτά ακολουθούσε τις εξής εργασίες:

i. Τσιάτισμα, ήταν το ράψιμο των δύο ψιδιών μεταξύ τους.

ii. Κάρφωμα, ήταν η ένωση των δύο ψιδιών με την φτέρνα .

iii. Περβάζωμα και το ντγέλωμα, ήταν η τοποθέτηση στο άνοιγμα του τσαρουχιού μιας μαύρης διακοσμητικής λουρίδας.

iv. Πέτσωμα, ήταν και η δυσκολότερη εργασία γιατί έπρεπε να ράψουν το πάτο του τσαρουχιού με τα ψίδια και την φτέρνα γι’ αυτό και το έκανε μόνο ο μάστορας.

v. Καλαπόδιασμα, ήταν η εργασία που γινόταν μετά το πέτσωμα όπου ο μάστορας έβαζε το υπόδημα στο καλαπόδι για να στρώσει.

vi. ράψιμο της μύτης, απαιτούσε με μεγάλη προσοχή.

vii. πέρασμα της φούντας, γινόταν μαζί με το ράψιμο της μύτης και στη συνέχεια την κούρευαν.

Η διαδικασία για τα σαρακατσάνικα τσαρούχια είναι ίδια ως το περβάζωμα και το ντγέλωμα.

Στην συνέχεια ο μάστορας έπαιρνε ένα καλαπόδι έβαζε έναν πάτο κάτω από το καλαπόδι και στην συνέχεια έραβε το φόντι με ειδικά καρφιά τα οποία ήταν κατάλληλα για αυτήν την δουλειά.

Εδώ να σημειώσουμε ότι όταν έβγαζαν τα καρφιά από το πέλμα κάτω δεν τα πετούσαν αλλά τα ίσιωναν και τα ξανά χρησιμοποιούσαν.

Μετά έραβαν την πόχα με τον δερμάτινο πάτο και έβγαζαν τα μονταριστικά καρφιά. Κατόπιν περνούσαν βάρδαλο το οποίο στερέωναν με ξυλόπροκες γέμιζαν το κενό με διάφορα κομμάτια από δέρμα το ίσιωναν και στην συνέχεια έραβαν την μύτη του τσαρουχιού όπου θα δεθεί η φούντα. Τέλος περνούσαν την σόλα, το τακούνι και φούντα και πριν παραδοθεί γινόταν και το κούρεμα φούντας.

Στα παιδικά τσαρούχια τα διάφορα κεντήματα που είχαν στο πάνω μέρος με πούλιες και χρυσό-κλωστές πολλές φορές τα έκαναν γυναίκες στα σπίτια τους.