Στη διάλεξη του Στάθη Χιώτη (Δρ Μηχανικός Μεταλλείων-Μεταλλουργός) με τίτλο «Ανασκόπηση των υπόγειων υδραγωγείων κατά την αρχαιότητα» επιχειρείται ιστορική και συγκριτική ανάλυση της εξέλιξης των υπόγειων υδραγωγείων, σε ευρύ γεωγραφικό πλαίσιο, από τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. μέχρι τα μέσα της πρώτης χιλιετίας μ.Χ.
Τα κύρια σημεία της ομιλίας του κ. Χιώτη είναι τα εξής:
-Τα αρχαιότερα γνωστά υπόγεια υδραγωγεία, με αβαθή σήραγγα και φρέατα, απαντούν στη χερσόνησο του Ομάν, περί τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ., χρονολογημένα βάσει αρχαιολογικής τεκμηρίωσης.
-Μεγάλη εξέλιξη σημειώθηκε τον 6o αιώνα π.Χ. σε ελληνικά αστικά κέντρα με κορυφαίο το Ευπαλίνειο Σάμου, στο οποίο για πρώτη φορά έχουμε αμφίστομη όρυξη, επάλληλες στοές, μεγάλα τυφλά τμήματα μήκους μέχρι 620 μ., χωρίς προηγούμενο και χωρίς μεταγενέστερη επανάληψη, με σχεδιασμό όρυξης που εξυπηρετούσε τον αερισμό στα τυφλά μέτωπα.
-Μετά το Ευπαλίνειο, μεγάλα υπόγεια υδραγωγεία κατασκευάζονται στους πρώιμους κλασικούς χρόνους στη Μεγάλη Ελλάδα, αλλά και στην Αφρική. Είναι άραγε πιθανό η χρησιμοποίηση Καρχηδόνιων αιχμαλώτων στα υδραγωγεία Ακράγαντος και Συρακουσών το 480 π.Χ. να συνέβαλε στη διάχυση της τεχνογνωσίας από τη Σικελία στη βόρειο Αφρική;
-Στους πρώιμους ελληνιστικούς χρόνους σημειώνεται μεγάλη πρόοδος με τα υδραγωγεία της Ρώμης και της Μικράς Ασίας, με ανταλλαγή τεχνογνωσίας, στην οποία οι Ρωμαίοι επιβάλλονται με τη μεγάλη κλίμακα των έργων και τα ελληνικά κέντρα της Μικράς Ασίας με τους σίφωνες και τους αγωγούς υψηλής πίεσης.
-Το κορυφαίο ρωμαϊκό υδραγωγείο κατασκευάστηκε στα Γάδαρα (90-210 μ.Χ.), έφθασε σε μήκος 170 χλμ. και κατασκευάστηκε κυρίως ως σήραγγα με κλίση μόνο 30 εκ. στο χιλιόμετρο, πράγμα που απαιτούσε εξαιρετική ακρίβεια στο σχεδιασμό και τον έλεγχο του έργου.
-Τα τυπικά ιρανικά qanat αναπτύχθηκαν από τα μέσα της πρώτης χιλιετίας μ.Χ. και χαρακτηριστικό τους είναι ότι με ένα μόνο πηγάδι, το μητρικό, υδρομαστεύουν υδροφόρους υπό πίεση σε άνυδρες περιοχές, σε μεγάλα σχετικά βάθη.
Συμπερασματικά, η τεχνολογική εξέλιξη των υπόγειων υδραγωγείων έγινε σταδιακά, σε διάφορες περιοχές και μάλιστα με συγχώνευση της τοπικής παράδοσης με εισαγόμενους νεωτερισμούς, προσαρμοσμένους στα εκάστοτε υδρογεωλογικά δεδομένα και την τεχνολογική παράδοση. Οπωσδήποτε, όμως, η συμβολή της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας ήταν η πιο σημαντική.
Η υπόθεση εμφάνισης ενός τύπου υδραγωγείου, των ιρανικών qanat, και η διάδοσή του σε όλο τον κόσμο, μέχρι και την Αμερική, ανεξάρτητα από τις τοπικές υδρογεωλογικές συνθήκες, έρχεται σε αντίθεση με τα ιστορικά δεδομένα.
Διοργάνωση: Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.
H διάλεξη πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.