To Μουσείο Μπουζιάνη, στη Δάφνη, είναι ένα από τα πιο συμπαθητικά μουσεία της Αθήνας. Σε υποδέχεται φιλόξενα πρώτα στη μικρή του αυλή και μετά στον εκθεσιακό χώρο που μας χαρίστηκε από τη μετατροπή σε μουσείο της κατοικίας του μεγάλου μας εξπρεσιονιστή ζωγράφου Γιώργου Μπουζιάνη. Στη μικρή αυλή κατάφορτο ένα κουμκουάτ (στα κινέζικα σημαίνει χρυσό πορτοκάλι) ενισχύει το φως που λούζει το ταπεινό σπιτικό που αυτή την περίοδο φιλοξενεί την έκθεση: «Κούλα Μαραγκοπούλου. Μικρή Αναδρομική».

Είναι λίγα τα μουσεία που έχουν αυτή τη συγκινησιακή φόρτιση. Ο χώρος, αν και δεν κρατάει προσωπικά αντικείμενα του ζωγράφου, όπως είθισται σε άλλα ανάλογα μουσεία, διατηρεί την αύρα της σιωπής εκείνου που υπήρξε ένοικός του.

Φειδωλή στο λόγο υπήρξε και η μαθήτριά του Κούλα Μαραγκοπούλου (1913-1997). Της αρκούσαν τα ομιλούντα χρώματά της που τα περιέφερε σχεδόν σε όλη την Ελλάδα φυλακίζοντας στις υδατογραφίες της τη στιγμή.

Οι πίνακές της, όσα και να κράτησαν από τη δεκαετή μαθητεία (1940-1950) στον μεγάλο της δάσκαλο, διατηρούν τη δική της μοναδική σφραγίδα, που αποτύπωσε το τοπίο με τα εγγενή του χαρακτηριστικά. Όσο φευγαλέα και να υπήρξε η ματιά της στη χειρονομιακή αμεσότητα που της επέβαλαν τα υλικά της, κατάφερε να «βουτά» την πινελιά της στο συναίσθημα αποδίδοντας την ιδιαιτερότητα του χώρου. Όπως υποστηρίζει η ίδια: «Ο χώρος της ακουαρέλας είναι ο χώρος της άρνησης της φθοράς, γιατί η δημιουργία του πηγάζει άμεσα από την ψυχή του ζωγράφου, ο οποίος βλέπει σε μια στιγμή το αιώνιο».

Αυτή της η ικανότητα να αφαιρεί το περιττό και να εμμένει στην ουσία, καθιστώντας έτσι το επίκαιρο διαχρονικό, διαπιστώνεται και στις αυτοπροσωπογραφίες της, και στις προσωπογραφίες γενικότερα. Είναι ευτύχημα που η έκθεση μάς παρέχει τη δυνατότητα να δούμε συγκεντρωμένες αυτοπροσωπογραφίες της Κούλας Μαραγκοπούλου από το εργαστήριο έως και τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Παρακολουθείς τις αλλαγές του προσώπου που έως το τέλος κρατά μια σπάνια εσωτερικότητα, οξυδέρκεια και ευπρέπεια χωρίς την παραμικρότερη διάθεση ωραιοποίησης. Εκείνοι που γνώρισαν τον σύζυγό της, τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό (ήταν και οι δυο από την Κυπαρισσία και παντρεύτηκαν το 1956), ή εκείνοι που αγαπούν την ποίησή του, και στα δικά του πορτρέτα αναγνωρίζουν την ειλικρίνεια της γραμμής και του χρωστήρα της στην απόδοση της προσωπικότητάς του.

Η έκθεση που επεκτείνεται και στο κτήριο του Πνευματικού Κέντρου (από όπου και η είσοδος του Μουσείου), εκτός από τις υδατογραφίες και τις ελαιογραφίες της Κούλας Μαραγκοπούλου, περιλαμβάνει και αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και προσωπικά της αντικείμενα. Η έκθεση, με επιμέλεια της Ελένης Κυπραίου, στο Μουσείο Μπουζιάνη θα διαρκέσει έως τις 29 Φεβρουαρίου 2016.

Λόφος Κυνοσάργους

Την επίσκεψη στην έκθεση αποφάσισα να τη συνδυάσω με έναν περίπατο στον παρακείμενο λόφο Κυνοσάργους και για την ιστορικότητα και για την έλξη που ασκεί· μια όαση καταμεσής του τσιμέντου. Δυστυχώς ο λόφος αυτός, που χάρηκαν γενιές και γενιές Αθηναίων από την αρχαιότητα, σήμερα είναι όμορφος μόνο από μακριά. Από κοντά είναι ένας σκέτος σκουπιδότοπος στον οποίο ένιωσα να απειλούμαι από άτομα που μου έδωσαν να καταλάβω ότι είμαι παρείσακτη.

Το θέμα εορτασμού για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων που επέλεξε το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) για το 2016 είναι «Μουσεία και πολιτιστικά τοπία». Ίσως είναι μια ευκαιρία για το Μουσείο Μπουζιάνη να κινητοποιήσει τον Δήμο και να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στον γειτονικό λόφο, συμβάλλοντας έτσι στη μεταμόρφωση του λόφου από σκουπιδότοπο σε χώρο πολιτισμού που θα διαδραματίσει έναν δυναμικό ρόλο στην περιοχή.

Δρ Γεωργία Κακούρου Χρόνη