Από τους τρεις συνοπτικούς Ευαγγελιστές, μόνος ο Λουκάς συνδέει τα γεγονότα της γεννήσεως του Ιησού από Ναζαρέτ με την σύχρονή τους εξωβιβλική ιστορία (σημ. 1). Τοποθετεί λοιπόν ο Λουκάς την γέννηση του Ιησού στους χρόνους του πρώτου Ρωμαίου Πρίγκηπος, του Οκταβιανού Αυγούστου (27 π.Χ. – 14 μ.Χ). Τότε ακριβώς «εξήλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου απογράφεσθαι πάσαν την οικουμένην» (σημ. 2) και κατ’ αυτήν την απογραφή είδε το φως της ζωής ο Δημιουργός της ζωής και του φωτός.

Έτσι, ο Μεσσίας γεννάται, όταν το πηδάλιο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κρατούν τα στιβαρά χέρια του πρωτουργού της Pax Augusta, του οποίου το έργο αξιολογούμενο από έναν σύχρονο της εποχής μας ιστορικό χαρακτηρίζεται ως το κατ’ εξοχήν έργο της ειρήνης (σημ. 3), που σημείωσε τέρμα στις μέχρι τότε συνεχείς πολεμικές συρράξεις και τα επαναστατικά κινήματα και κατέστη απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της “libertas” και της “securitas” (σημ. 4), της ελευθερίας δηλαδή και της ασφάλειας.

Γι’ αυτό και μνημονεύεται ο Αύγουστος σε μια σύχρονή του επιγραφή ως το «κοινόν πάντων ευτύχημα» (σημ. 5). Προς τιμήν αυτής της ειρήνης, που είναι το κατ’ εξοχήν δικό του δημιούργημα θα ανεγείρει στην Ρώμη μεταξύ 13 και 9 π.Χ. την «Ara Pacis», το «μνημείον της ειρήνης» (σημ. 6).

Αλλά η ειρήνη δεν υπήρξε μόνο γεγονός που πραγματοποιήθηκε στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο από τον Αύγουστο. Υπήρξε αιώνες πριν όραμα και διακαής πόθος της Προφητικής αγωνίας. Και αυτό το αίτημα αντανακλάται σε ένα από τα πέντε ονόματα που παίρνει κατά την ανάρρησή του στον θρόνο του Δαυίδ ο Μεσσίας (σημ. 7) κατά το πρότυπο των Αιγυπτίων Φαραώ (σημ. 8), σύμφωνα με μια Μεσσιακή προφητεία του Ησαΐα (σημ. 9), Sar Salom «Πρίγκιψ ειρήνης» (σημ. 10) είναι το τέταρτο βασιλικό όνομα, που θα φέρει κατά τον Προφήτη ο εσχατολογικός Μεσσίας, μιας ειρήνης χωρίς τέλος (σημ. 11), και που θα πραγματοποιήσει ως «εκ σπέρματος Δαυίδ κατά σάρκα» (σημ. 12) και επί του Δαυιτικού θρόνου καθήμενος (σημ. 13) στην εσχατολογική του Πολιτεία (σημ. 14).

Γι’ αυτό και στον Ιουδαϊσμό είναι η ειρήνη το ίδιο το όνομα του Μεσσία (σημ. 15). Η βασική σημασία της λέξης «ειρήνη», “schalom” στα εβραϊκά και σε όλες τις σημιτικές λέξεις, βρίσκεται στην έννοια της «πληρότητας» (σημ. 16). Η πληρότητα όμως αυτή πραγματοποιήθηκε στο ακέραιο με το γεγονός της ενανθρωπήσεως του Θείου Λόγου, που οικειώθηκε την ανθρώπινη υπόσταση και «διά την ημών σωτηρίαν», κατά τον Μέγα Αθανάσιο, «ανθρωπίνω σώματι πεφανέρωται»  (σημ. 17). Ακριβώς, αυτό το γεγονός υπερβαίνει και την “Pax Augusta” του Οκταβιανού και τον Μεσσιανικό οραματισμό του προφήτου Ησαΐου.

Με την γέννηση του Ιησού από Ναζαρέτ το «επέκεινα της ουσίας» (σημ. 18) θα γίνει παρόν!

Το Πλατωνικό δόγμα ότι «Θεός ανθρώπω ου μείγνυται» (σημ. 19), όπως και εκείνο της Παλαιάς Διαθήκης, ότι είναι αδύνατο να δει τον Θεό ο άνθρωπος και να παραμείνει στη ζωή (σημ. 20) θα υπερκερασθεί από την ομολογιακή εμπειρία ότι: «ο Λόγος σαρξ εγένετο καί εσκήνωσεν εν ημίν» (σημ. 21).

Ο αθέατος Θεός γίνεται θεατός, πραγματικός άνθρωπος, γίνεται «ο εωράκαμεν τοις οφθαλμοίς ημών, ο εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν…» (σημ. 22) εισέρχεται στην ιστορία και, όπως ψάλλει η Εκκλησία, «ο άναρχος άρχεται και ο Λόγος σαρκούται». Ο επουράνιος και απροσπέλαστος πανάγιος λ/Λόγος έρχεται στου ανθρώπου τον πεπερασμένο κόσμο, οικειώνεται του ανθρώπου τη μοίρα, ζει την αγωνία του, μετέχει του πόνου των τραυμάτων του, «αποκτείνει την έχθραν» – εξαφανίζει δηλαδή την αποξένωση του ανθρώπου «διά του Σταυρού εν αυτώ» (σημ. 23) και «ευαγγελίζεται ειρήνην» (σημ. 24), οικουμενική ειρήνη, «ειρήνην τοις μακράν και (ειρήνην) τοις εγγύς» (σημ. 25). Μια ειρήνη, που θα ορισθεί στα «εις εαυτόν» του Μάρκου Αυρηλίου (121-180 μ.Χ.), ενός Ρωμαίου Αυτοκράτορος και Στωικού Φιλοσόφου, ως «ο ένδον δαίμων», που οφείλει ο άνθρωπος να τηρεί «ανύβριστον και ασινή, ηδονών και πόνων κρείσσοντα, μηδέν εική ποιούντα μηδέ διεψευσμένως και μέθ’ υποκρίσεω» (σημ. 26).

Αυτή η ειρήνη δεν έχει μόνο κοινωνικο-πολιτική διάσταση. Ως λύτρωση του έσω ανθρώπου συστήνει και ανεκτίμητο αγαθό, που κληροδότησε στους μαθητές Του και (σ)τον κόσμο, που τόσο αγάπησε, ο Ιησούς Χριστός «ειρήνην αφίημι υμίν! ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν … μη ταρασσέσθω υμών η καρδία» (σημ. 27). Αυτή η εσωτερική λύτρωση του «καινού ανθρώπου» είναι της δικής Του ειρήνης το δώρο. Αυτός εστίν η ειρήνη ημών, «επί γης ειρήνη».

Επιμέλεια: Σπυρίδωνος Στολίγκα, Θεολόγου – Κοινωνιολόγου – Πολιτικού Επιστήμονος

1. Λουκ. 2, 1α.

2. Λουκ. 2, 1α. Πρβλ. Josephus, Jewish Antiquites XVIII, 1.
3. Hermann Bengtson, Römische Geschichte, σ. 266-267 (München 1970).
4. Hermann Bengtson, Römische Geschichte, σ. 258 (München 1970).

5. Ό.π., σ. 267 (σημείωση 2).

6. Ό.π., σ. 267.
7. II Sam. 7, 9.

8. Albrecht Alt, “Befreiungsnacht und Krönungstag.” Jesa ja 8, 23b – 9, 6. Βλέπε επίσης: Kleine Schriften zur Geschichre des Volkes Israel Bd2, σ. 219 ̇ επίσης: Siegfried Morenz, ägyptische und davididische Königstitulatur“ Religion und Geschichte des alten Ägyptens, σ. 401-403, Köln Wien 1975.

9. Ησ. 23b–9,6.

10. Ησ. 9, 5.

11. Ησ. 9, 6. πρβλ. H. Wildberger, Jesa ja Kap. 1-12, σ. 383-384 Neukirchen 1971.

12. Ρωμ. 1, 3.

13. Ησ. 9, 6αβ.

14. Ησ. 9, 6 πρβλ. H. Wildberger, σ. 384–385.

15. Strack – Billerbeck, Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch III, σ. 587.

16. Walter Eisenbeis, Die Wurzel salom im Alten Testament, σ. 34, 43, 48, 50, 353 (Berlin 1969).

17. Μ. Αθανασίου, Λόγος περί ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου καί τῆς διά σῶματος πρός ἡμᾶς ἑπιφανείας, ΒΕΠΕ 30, σ. 75.

18. Pl. Resp. 509b.

19. Pl. Sym 203a.

20. Εξ. 33,20 ̇ Ησ. 6,5.

21. Ιωάν. 1, 14.
22. Ιωάν. 1, 1.

23. Εφ. 2,16–17.

24. Εφ. 2,17–18.

25. Εφ. 2, 18.

26. Marc Aurele, Pansees Lib B’, 17. (βλέπε επίσης: Μάρκος Αυρήλιος, Ἐπιλογή ἀπό τά «Εἰς ἑαυτόν», μετάφραση Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, εκδόσεις Στιγμή, Αθήνα 1996).

27. Ιωάν. 14, 27.