Μουσείο της Ακρόπολης

Ο βράχος της Ακρόπολης, Μουσείου της Ακρόπολης

Ο βράχος της Ακρόπολης, θέα από το εσωτερικό του Μουσείου της Ακρόπολης.

Ο βράχος της Ακρόπολης ήταν το σημείο όπου κατέληγε η πομπή των Παναθηναίων.
Τα Παναθήναια ήταν αρχαία ελληνική γιορτή των Αθηνών αφιερωμένη στη θεά Αθηνά, η οποία λάμβανε χώρα στην πόλη κάθε τέσσερα χρόνια. Γιορτάζονταν τα Μικρά και τα Μεγάλα Παναθήναια.
Η λέξη Παναθήναια σημαίνει «γιορτή για όλους τους Αθηναίους», δηλαδή για όλους τους κατοίκους της Αττικής. Στους αρχαιότερους χρόνους, οι κάτοικοι της Αθήνας, δηλαδή οι κάτοικοι της περιοχής γύρω από την Ακρόπολη γιόρταζαν τα «Αθήναια».
Όταν ο Θησέας ένωσε τους δήμους της Αττικής και όρισε την Αθήνα ως πρωτεύουσα, η γιορτή αυτή επεκτάθηκε έτσι ώστε να ταιριάζει στον τώρα μεγαλύτερο ρόλο της Αθήνας, και ονομάστηκε «Παναθήναια», δηλαδή για όλους τους κατοίκους της νεοσύστατης διοικητικής περιοχής.
Ο θεσμός των «Αθηναίων» χάνεται στην προϊστορία και αρχικά ήταν θυσία που γινόταν στα τέλη του κάθε μήνα προς τιμή της Αθηνάς και του Εριχθόνιου.
Αργότερα μετατράπηκε σε τελετή με εορταστικό χαρακτήρα που γινόταν δύο φορές το χρόνο: μία στα τέλη του Εκατομβαιώνα, από 23 Ιουνίου ως 23 Ιουλίου (τα «Αθήναια»), και μία στα τέλη του Πυανεψιώνα, από 23 Σεπτεμβρίου ως 22 Οκτωβρίου.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι μικρές μηνιαίες θυσίες γίνονταν προς τιμή του φιδιού της Ακρόπολης, του Ερεχθέα. Μυθικός ιδρυτής των «Αθηναίων» ήταν σύμφωνα με την παράδοση ο Εριχθόνιος ή Εριχθέας.
Στις αρχαιότερες πηγές η εορτή αναφέρεται με το όνομα «Παναθήναια» και «Παναθήναια τα μεγάλα», των οποίων ιδρυτής είναι ο Πεισίστρατος. Πολύ λίγες αναφορές έχουμε στα «μικρά Παναθήναια».