Ξεκίνησε με μια κοινότυπη μιντιακή παρουσία, με το όνομά του να προβάλλεται με αφορμή οποιαδήποτε εκδήλωση σχετιζόταν με αναπλάσεις, εγκαίνια και άλλα πολιτιστικά τεκταινόμενα στην Τουρκία. Τάραξε κάπως τα νερά με την πρόταση νομοσχεδίου για περιορισμό της δραστηριότητας των ξένων σχολών στην Τουρκία (2009). Και ξαφνικά όλα άλλαξαν όταν “έχρισε εαυτόν” προστάτη του πολιτισμού ως πρωτεργάτη στο κίνημα των επιστροφών αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσής τους…
Ο λόγος για τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας Ερτογρούλ Γκιουνάι, ο οποίος με το ζήλο που τον διακατέχει –αλλά και τις πρακτικές που χρησιμοποιεί- κατέχει τα σκήπτρα του διαδόχου του Ζάχι Χαουάς. Γιατί όπως και ο πάλαι ποτέ ισχυρός άνδρας των αιγυπτιακών αρχαιοτήτων, ο Γκιουνάι αρέσκεται στο να διεκδικεί πιεστικά και να επιτυγχάνει επιστροφές αρχαιοτήτων και στη συνέχεια να διαφημίζει το κατόρθωμά του.
Σταθμός ήταν η ομολογουμένως μεγάλη επιτυχία της επιστροφής της Σφίγγας της Χατούσα από τη Γερμανία, μετά από την απειλή του ότι οι γερμανικές αρχαιολογικές αποστολές που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία θα έπρεπε να σταματήσουν κάθε εργασία αν η Σφίγγα δεν επέστρεφε. Και η συνέχεια ήταν ατελείωτη: ανακοινώσεις για χρηματικές πληρωμές ως «αποζημιώσεις» στο τουρκικό κράτος για κλεμμένα αντικείμενα, περισσότερες επιστροφές και αιτήσεις επιστροφών ακόμη και αμφισβητούμενων αντικειμένων. Πιο πρόσφατα, χαρακτηριστική ήταν η ανακοίνωση της επιστροφής των ιστορικών πλακιδίων «ιζνίκ» του τζαμιού του Σινάν Πασά στην πόλη Μπόρσα, όπου ο Γκιουνάι υποσχέθηκε και περισσότερα σχετικά νέα παρόμοιας φύσης μέσα στον επόμενο μήνα: «Αυτή τη φορά δεν είναι γλυπτό ή πλακίδιο αλλά κάτι άλλο».
Δεν πέρασαν πολλές ημέρες για να καταλάβουμε τι εννοούσε. Η είδηση ότι 24 κομμάτια από το «Θησαυρό της Τροίας» επιστρέφουν στην Τουρκία από το Μουσείο Πεν στις ΗΠΑ έκανε το γύρο του κόσμου. Χαρές και πανηγύρια πάλι στον τουρκικό τύπο, καθώς το γεγονός καλύφθηκε ως άλλη μια επιτυχία του υπουργού. «Το Μουσείο Πεν τα πήρε με νόμιμο τρόπο το 1966, όμως αυτά βγήκαν παράνομα από την χώρα… Στο τέλος των διαπραγματεύσεων δέχθηκαν να τα επιστρέψουν δίχως να ζητήσουν κάποιο οικονομικό αντάλλαγμα, ζήτησαν μονάχα συνεργασία, (μας είπαν) θα σας δώσουμε τα έργα αυτά αλλά και εσείς στο μέλλον θα κάνετε έκθεση μαζί με μας», φέρεται να λέει ο ίδιος ο Γκιουνάι σε κείμενο μεταφρασμένο στα ελληνικά, στον τουρκικό ιστότοπο TRT. Μια σημαντική διαφορά όμως φαίνεται στην απόδοση της είδησης στο AssociatedPress. Εδώ αναφέρεται λοιπόν ρητά ότι τα αντικείμενα δόθηκαν στην Τουρκία ως “δάνειο επ’ αόριστον (!)” και με την ευκαιρία μιας έκθεσης για το βασιλιά Μίδα. Προβάλλεται όμως και η δήλωση του υπουργού, μέσω του τουρκικού πρακτορείου Ανατολή, ότι «τα 24 κομμάτια κοσμημάτων είναι μερικά από τα χιλιάδες ιστορικά αντικείμενα που επιστράφηκαν στην χώρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες».
Μπορεί λοιπόν ο Γκιουνάι να μη διαθέτει το «αρχαιολογικό προφίλ» του Χαουάς, ούτε και τις συνεργασίες του με το NationalGeographic. Μοιράζεται όμως μαζί του την στήριξη των (κρατικών) ΜΜΕ, τη στάση που κρατά απέναντι στους ξένους αρχαιολόγους στην Τουρκία και το ζήλο του στις επιστροφές αρχαιοτήτων, που πάντα αξιολογούνται ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Τουρκίας. Αν λοιπόν δεν είναι ο νέος Ζάχι –που άλλωστε κατέρρευσε-, τότε μάλλον αποτελεί μια…επικαιροποιημένη έκδοσή του!