Ένα ακόμη ενδιαφέρον βιβλίο έχουν προγραμματίσει για τον Δεκέμβριο του 2017 οι Εκδόσεις Αρχείο. Πρόκειται για το βιβλίο της αρχαιολόγου Ξένης Αραπογιάννη, με τίτλο Αρχαία Θουρία. Το Ασκληπιείο, στο οποίο παρουσιάζονται η ιστορία της ανασκαφής, ο χώρος αλλά και τα ευρήματα.

Αρχαία Θουρία – Το Ασκληπιείο: Προδημοσίευση

«H πρώτη μου επίσκεψη στην αρχαία Θουρία ήταν το 1990. Την εποχή εκείνη, ως πρωτοδιορισμένη Προϊσταμένη της τότε Ζ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ολυμπίας με εποπτεία στους νομούς Ηλείας, Μεσσηνίας και Ζακύνθου, πραγματοποιούσα συχνότατες αυτοψίες σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους της αρμοδιότητάς μου, προκειμένου να τους γνωρίσω όσο το δυνατόν καλύτερα.

Από τότε αυτός ο τόσο ελκυστικός χώρος κατέλαβε μια ξεχωριστή θέση στις αρχαιολογικές μου αναζητήσεις και ήταν πάντοτε στις προτεραιότητες των ανασκαφικών μου προοπτικών.

Ο συνδυασμός του θαυμάσιου φυσικού περιβάλλοντος με τον εκπληκτικό πλούτο των ορατών, διάσπαρτων παντού, αρχαιολογικών καταλοίπων, με είχε καταπλήξει από την πρώτη στιγμή και εξακολουθεί να με συναρπάζει έως σήμερα, αφού δεν υπάρχει ημέρα, που να μην ανακαλύπτω και νέα αρχαιολογικά ενδιαφέροντα σε όλη την έκταση της αρχαίας πόλης.

Ενδείξεις προϊστορικής κατοίκησης, εντυπωσιακό μυκηναϊκό νεκροταφείο και ηγεμονικός θολωτός μυκηναϊκός τάφος, ορατό μεγάλο τμήμα των τειχών της ακρόπολης των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, μεγάλη δεξαμενή ύδατος, λουτρικό συγκρότημα ρωμαϊκών χρόνων, βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί και κατάλοιπα κατοίκησης έως και την τουρκοκρατία ήταν τα ήδη γνωστά μνημεία του αρχαιολογικού χώρου, που μαρτυρούσαν το πλούσιο ιστορικό παρελθόν του τόπου, συνεχιζόμενο αδιάλειπτα από την απώτατη αρχαιότητα ώς τις μέρες μας.

Σε μια από τις πολλές αυτοψίες μου στον χώρο, την άνοιξη του 2007, συνοδευόμενη από τον τότε αρχαιοφύλακα και στενό έως και σήμερα συνεργάτη μου Αντώνη Τσαγκλή, ο οποίος είναι “γέννημα θρέμμα” της περιοχής, καταγόμενος από το γειτονικό χωριό Γαρδίκι (σημ. Κάτω Άμφεια), επισκεφθήκαμε την θέση “Παναγίτσα” στην περιοχή της Αίπειας. Εκεί, αφού με δυσκολία διασχίσαμε την πυκνή οργιώδη βλάστηση από πουρνάρια και καλαμιές, που κάλυπτε τον χώρο, αντικρίσαμε μπροστά μας, ύστερα από υπόδειξη του Α. Τσαγκλή, έναν υψηλό, επιβλητικό τοίχο αντιστήριξης, κατασκευασμένο από τεράστιους κροκαλοπαγείς ημικατεργασμένους λίθους.

Η εντύπωση ήταν τόσο ισχυρή που με συγκλόνισε! Ένας τόσο ισχυρός τοίχος δεν θα μπορούσε παρά να υποστηρίζει σημαντικά αρχαία μνημεία!!

Η ανυπομονησία μου για την εξερεύνηση της θέσης ήταν ασυγκράτητη. Την επομένη ημέρα έστειλα στον χώρο συνεργείο της Εφορείας Αρχαιοτήτων για τον καθαρισμό της περιοχής από τη βλάστηση, ενώ άρχισα παράλληλα τις διαδικασίες για την διενέργεια της πρώτης ανασκαφικής έρευνας στο περιβάλλον του αναλημματικού τοίχου! Σε δυο μήνες οργανώθηκε το ανασκαφικό συνεργείο και αρχές Ιουνίου ξεκινήσαμε με τις πρώτες ανασκαφικές δοκιμαστικές τομές στο πρανές, ακριβώς πάνω από τον τοίχο. Αρχικά η έρευνα δεν έδωσε ενθαρρυντικά στοιχεία παρά μόνο διάσπαρτα τοιχάρια μεταγενέστερων χρόνων, στα οποία είχε χρησιμοποιηθεί αρχαίο οικοδομικό υλικό. Η συνέχιση όμως της προσπάθειας, μας αντάμειψε.

Μετά από έντονη ανασκαφική δραστηριότητα στον χώρο, που διήρκεσε από το 2007 έως το 2013, σε αντίστοιχες ανασκαφικές περιόδους, φέραμε στο φως μεγάλο μέρος ενός σημαντικού, παντελώς άγνωστου αρχαίου Ιερού: του Ασκληπιείου της αρχαίας Θουρίας!

Η ανασκαφή αυτή μας επεφύλασσε κάθε χρόνο χαρά, συγκίνηση, ενθουσιασμό και απρόσμενες συνταρακτικές ανακαλύψεις, που φώτιζαν όλο και περισσότερο το άγνωστο παρελθόν της αρχαίας πόλης και της ζωής των κατοίκων της.

Ωστόσο μας χάρισε και μια ακόμη χαρά, αφού είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε τον ιδιοκτήτη του αγροκτήματος, μέσα στο οποίο βρίσκονταν τα αρχαία μνημεία.

Ο κ. Πέτρος Γραμπάς, δεν έμοιαζε σε τίποτα με τους άλλους ιδιοκτήτες, που συνήθως αισθάνονται ιδιαίτερα άτυχοι όταν εντοπίζονται αρχαία μέσα στις περιουσίες τους. Από την πρώτη στιγμή που ενημερώθηκε για την ύπαρξη των αρχαιοτήτων στο κτήμα του, συγκινήθηκε και ενθουσιάστηκε. Δεν έφερε κανένα κώλυμα στις εργασίες μας, αντίθετα μας ενθάρρυνε, μας στήριζε και μας εμψύχωνε!

Για εκείνον δεν υπήρχε πλέον στη σκέψη του η έννοια της “ιδιοκτησίας” αλλά μόνο η σημασία των αρχαίων μνημείων, που είχαν έλθει στο φως εκεί.

Στον κ. Πέτρο Γραμπά οφείλεται αποκλειστικά η έκδοση του παρόντος βιβλίου. Χάρη στις συνεχείς παροτρύνσεις του, στον πηγαίο ενθουσιασμό του και κυρίως στην οικονομική του προσφορά, έγινε πραγματικότητα το όραμά του για την προβολή των αρχαίων του τόπου του.

Το μόνο αντάλλαγμα που ζήτησε για την ανεκτίμητη προσφορά του ήταν να αφιερωθεί το βιβλίο στη μνήμη της αγαπημένης του μητέρας.

Και αυτό αποτελεί για μας ελάχιστη υποχρέωση και μεγάλη τιμή.»

(από τον πρόλογο του βιβλίου)