Τα αποτελέσματα των ανασκαφών που διεξάγει η Eν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία στην Ίκλαινα Μεσσηνίας θα παρουσιάσει σε διάλεξή του ο Καθηγητής Αρχαιολογίας Μιχ. Β. Κοσμόπουλος, στο πλαίσιο του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου, επιχειρώντας παράλληλα να αξιολογήσει τη σημασία της Ίκλαινας για τη γένεση, την εξέλιξη, τη λειτουργία και την οργάνωση του μυκηναϊκού κράτους της Πύλου.
«Είναι γενικά αποδεκτό ότι τα μυκηναϊκά κρατικά μορφώματα δημιουργήθηκαν από προϋπάρχουσες αυτόνομες ηγεμονίες ή τοπαρχίες (αναφερόμενες ως “chiefdoms”). Κατά την Πρώιμη Μυκηναϊκή περίοδο ορισμένοι τοπικοί ηγεμόνες απέκτησαν μεγαλύτερη ισχύ από άλλους και άρχισαν να ενσωματώνουν τα εδάφη των γειτόνων τους στο διοικητικό ιστό των δικών τους ηγεμονιών. Έτσι, οι πρώιμοι αυτοί ηγεμόνες επέκτειναν τις επικράτειές τους και έθεσαν τις βάσεις για τη μετεξέλιξη των ηγεμονιών ή τοπαρχιών τους στα ανακτορικά κρατικά μορφώματα της Ύστερης Μυκηναϊκής εποχής», αναφέρει ο κ. Κοσμόπουλος στην ανακοίνωση της ομιλίας του και συνεχίζει:
«Οι μηχανισμοί που κίνησαν τις διαδικασίες αυτές δεν είναι ακόμη επαρκώς γνωστοί. Για αρκετό καιρό η ανάδυση κάποιας αυστηρής πολιτικής ιεραρχίας και κοινωνικής διαστρωμάτωσης σε συγκεκριμένες θέσεις είχε θεωρηθεί ο βασικός κινητήριος μοχλός των εξελίξεων που οδήγησαν στη γένεση των Μυκηναϊκών ανακτορικών μορφωμάτων. Ωστόσο, η εικόνα αυτή στηριζόταν κυρίως σε στοιχεία που είχαν προκύψει από την έρευνα των μεγάλων ανακτορικών κέντρων. Πρόσφατες σχετικές θεωρητικές προσεγγίσεις έχουν επισημάνει την καθοριστική επίδραση που έπαιξαν εξελίξεις εκτός των ανακτορικών θέσεων στις διαδικασίες γένεσης και εδραίωσης των ανακτορικών κρατιδίων.
»Επιφανειακές έρευνες στην Αργολίδα και τη Μεσσηνία κατά τη δεκαετία του 1990 και στην Κορινθία κατά τη δεκαετία του 2000 κατάφεραν να “διορθώσουν” σε μεγάλο βαθμό την ανισορροπία που είχε δημιουργήσει αυτή η μονομερής θεώρηση των αρχαιολογικών δεδομένων. Χάρη στις έρευνες αυτές είμαστε τώρα σε θέση να κατανοήσουμε καλύτερα το ρόλο που έπαιζαν τα περιφερειακά οικιστικά κέντρα στην οικονομική και πολιτική ζωή των μυκηναϊκών κρατών. Παρά τα νέα αυτά δεδομένα από τις επιφανειακές έρευνες, μέχρι πρόσφατα (και με λίγες εξαιρέσεις, όπως αυτή των Νιχωρίων) δεν είχε υπάρξει συστηματική ανασκαφή μεγάλων μη ανακτορικών οικισμών, με σκοπό τη διερεύνηση της συμβολής τους στη γένεση των μυκηναϊκών κρατών.
»Οι ανασκαφές της Eν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στην Ίκλαινα Μεσσηνίας έχουν έρθει να γεμίσουν αυτό το κενό μέσω της συστηματικής και διεπιστημονικής έρευνας μιας από τις επαρχιακές πρωτεύουσες του βασιλείου της Πύλου.
»Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως εκτεταμένο οικισμό που περιλαμβάνει δύο μεγάλα κτηριακά συγκροτήματα, μνημειώδες Κυκλώπειο άνδηρο, πλακόστρωτες αυλές και δρόμους, σύνθετο αποχετευτικό σύστημα, σπίτια, εργαστήρια και υπαίθριο ιερό. Το πιο απρόσμενο εύρημα υπήρξε θραύσμα πινακίδας Γραμμικής Β, από αποθέτη με ίχνη καύσης και κεραμική χρονολογούμενη από την ΥΕ ΙΙΒ έως και την πρώιμη ΥΕ ΙΙΙΑ2 φάση. Η ίδια η ύπαρξη αυτής της πινακίδας ανατρέπει τα δεδομένα για την εξάπλωση και χρονολόγηση της μυκηναϊκής γραφειοκρατικής διοίκησης και γραφογνωσίας».
Η 7η συνάντηση του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου, με τίτλο «Η Ίκλαινα και η γένεση των μυκηναϊκών κρατών», θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 29 Μαΐου 2014, στις 19:00, στο Αμφιθέατρο Α. Αργυριάδη (Κεντρικό Κτήριο Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημίου 30).
Το Μυκηναϊκό Σεμινάριο
Το Μυκηναϊκό Σεμινάριο είναι συνάντηση αρχαιολόγων και φοιτητών με σκοπό την παρουσίαση και συζήτηση του εν εξελίξει ή πρόσφατου έργου –ερευνών πεδίου και μελετών– στον τομέα των Μυκηναϊκών σπουδών. Οι παρουσιάσεις του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου έχουν τη μορφή 45λεπτων εισηγήσεων μετά από τις οποίες ακολουθεί συζήτηση.
Οργανωτική Επιτροπή: Νάγια Πολυχρονάκου-Σγουρίτσα, Ιφιγένεια Τουρναβίτου, Αιμιλία Μπάνου, Χαρίκλεια Μπρεκουλάκη.
