Στην απώτερη Προϊστορία και συγκεκριμένα στην ανθρώπινη παρουσία στην Κρήτη κατά τη Μεσολιθική περίοδο (9000-7000 π.Χ.) είναι αφιερωμένο το προσεχές Μινωικό Σεμινάριο, με ομιλητές τους δρες Thomas Strasser και Ελένη Παναγοπούλου. Πριν από ένα χρόνο, η αποκάλυψη ευκρινών μεσολιθικών καταλοίπων στην Κρήτη από την ομάδα των δύο επιστημόνων είχε προκαλέσει αίσθηση στην παγκόσμια αρχαιολογική κοινότητα, τόσο μάλιστα που τα αποτελέσματα της έρευνας κατατάχθηκαν από το αμερικανικό Archaeology στις 10 μεγαλύτερες αρχαιολογικές αποκαλύψεις του 2010.  Σήμερα, οι δύο ερευνητές παρουσιάζουν τη συνέχεια των ερευνών τους στα πλαίσια του Μινωικού Σεμιναρίου.

To 2008, η αποστολή “Plakias Mesolithic Survey” ξεκίνησε να αναζητά προ-νεολιθικά κατάλοιπα στη ΝΔ Κρήτη. Μέχρι στιγμής, κανένα ιδιαίτερο δείγμα μεσολιθικής κατοίκησης δεν είχε εντοπιστεί στο νησί – μια ιδιαιτερότητα της Κρήτης δεδομένων των πλούσιων καταλοίπων από άλλα μεσογειακά νησιά από την Κύπρο μέχρι την Κύθνο και τις Σποράδες.

Στην έρευνά της η ομάδα χρησιμοποίησε ένα μοντέλο που είχε μέχρι τότε χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στη μελέτη της θέσης Κάντια στην Αργολίδα. Η έρευνα επικεντρώθηκε σε εκβολές γλυκού νερού που συνδέονται με ασβεστολιθικά σπήλαια νότιου προσανατολισμού και και απότομες βαθυμετρικά καταβάσεις κοντά στην σύγχρονη ακτογραμμή. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια επιλέχθηκαν για την έρευνα οι περιοχές  του Πλακιά και του Αγ. Παύλου στο Νομό Ρεθύμνης.

Από δέκα μεσολιθικές θέσεις είχαν περισυλλεγεί πάνω από 1600 λίθινα εργαλεία, με σύνολα μικρολιθικών αντικειμένων από χαλαζία και πυριτόλιθο, τα οποία μοιάζουν με άλλα που είχαν εντοπιστεί  σε αρχαιολογικά σύνολα από την ενδοχώρα. Για την κρητική προϊστορία αλλά και για την εξέλιξη της αρχαίας ναυσιπλοΐας σημαντική κρίνεται η αποκάλυψη  αντικειμένων της Κατώτερης Παλαιολιθικής περιόδου (χρονολογούνται περ. 1,6 εκ.  χρόνια μέχρι 250 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα). Σε αυτά περιλαμβάνονται χειροπελέκεις από χαλαζία και απλοί πελέκεις. Αυτά βρέθηκαν σε δύο σημαντικά αρχαιολογικά πλαίσια: ανυψωμένα θαλάσσια επίπεδα (απολιθωμένες παραλίες) και κοκκινογαίες (terra rossas) της εποχής του Πλειστόκαινου. Η συνεργασία με γεωλόγους βοήθησε να προσδιοριστεί ένα χρονολογικό όριο (terminus ante quem) το οποίο τοποθετείται μέσα στο Πλειστόκαινο και μάλιστα παλαιότερα από 100.000 χρόνια πριν από σήμερα.

Το 2011, σε μια μεσολιθική θέση κοντά στο χωριό Δαμνόνι  βρέθηκε καθαρή στρωματογραφία με αντικείμενα της Μεσολιθικής περιόδου. Επρόκειτο για την πρώτη γνωστή στρωματογραφημένη μεσολιθική θέση στην Κρήτη. Η θέση βρίσκεται σε μια πλαγία που “βλέπει” προς το Νότο, κάτω από μια μικρή σπηλιά και κοντά σε πηγή με γλυκό νερό. Η ανασκαφή σε δοκιμαστικές τομές έφερε στο φως τρία στρώματα: το ανώτερο, επιφανειακό στρώμα (χρώματος καφέ) περιείχε μεσολιθικά και νεότερα αντικείμενα. Το μεσαίο περιείχε τα περισσότερα μεσολιθικά αντικείμενα ενώ το βαθύτερο χωριζόταν στα δύο: στο επάνω μέρος του αντιπροσώπευε την πρώτη κατοίκηση στο χώρο κει είχε κάποια μεσολιθικά αντικείμενα ενώ το κάτω δεν είχε ξαφνικά κανένα κατάλοιπο ανθρώπινης παρουσίας. Οι λεπίδες που βρέθηκαν στις τομές αυτές ήταν από χαλαζία και σε κάποιες περιπτώσεις από πυριτόλιθο.

Σήμερα η έρευνα συνεχίζεται και η ομάδα Plakias Mesolithic Survey ευελπιστεί σε περισσότερα αποτελέσματα που θα ρίξουν φως στη μεσολιθική Κρήτη.

Το Σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22), την Παρασκευή 2 Μαρτίου και ώρα 6.30 μ.μ.