Οι Ισραηλινοί ανασκαφείς που έφεραν στο φως μια σειρά από δωμάτια μέσα στο βραχώδες υπόστρωμα του αρχαιότερου τομέα της πόλης, βρήκαν πρόσφατα τρία χαράγματα σχήματος V, το ένα δίπλα στο άλλο, στο ασβεστολιθικό δάπεδο ενός από τα δωμάτια. Τα χαράγματα έχουν βάθος 5 εκ. και μήκος 50 εκ. Δεν υπήρξαν ευρήματα που να βοηθούν τους επιστήμονες να τα ερμηνεύσουν.

Οι αρχαιολόγοι της ανασκαφής δεν μπόρεσαν καν να αναπτύξουν μια θεωρία για τα χαράγματα, είπε ο Eli Shukron, ένας εκ των δύο επικεφαλής των ερευνών. «Τα σχήματα είναι πολύ παράξενα και μυστηριώδη. Δεν έχω ξαναδεί κάτι ανάλογο», προσθέτει.

Η συγκεκριμένη ανασκαφή, της «Πόλης του Δαβίδ», που έχει πάρει διαστάσεις πολιτικού ζητήματος, διενεργείται από την ισραηλινή κυβέρνηση κάτω από την παλαιστινιακή συνοικία Σιλουάν στο ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ, και χρηματοδοτείται από μια εθνικιστική εβραϊκή οργάνωση. Τα δωμάτια αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο των ανασκαφών των τειχών που περιέβαλλαν τη μοναδική πηγή νερού της πόλης, την πηγή Γκιχόν.

Θρησκευτική ή άλλη χρήση

Είναι πιθανό, όπως λένε οι αρχαιολόγοι της ανασκαφής, όταν χαράχτηκαν τα σημάδια αυτά 2.800 χρόνια πριν, να χρησίμευαν ως υποδοχείς κάποιας ξύλινης κατασκευής, να είχαν κάποια θρησκευτική τελετουργική ή κοσμική χρήση.

Συνήθως, οι αρχαιολόγοι ερχόμενοι αντιμέτωποι με κάποιο περίεργο αντικείμενο του παρελθόντος μπορούν τουλάχιστον να κάνουν κάποια υπόθεση για την ταυτότητα ή τη χρήση του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρ’ όλα αυτά, κανένας από την ομάδα ή από τους ειδικούς που συμβουλεύτηκε ο Shukron, ανάμεσά τους αρχαιολόγοι με πείρα δεκαετιών, δεν μπόρεσε να πει κάτι για τα χαραγμένα σύμβολα.

Φαίνεται, ωστόσο, πως υπάρχει τουλάχιστον ένα ακόμη αρχαίο σύμβολο αυτού του τύπου στην ανασκαφική θέση. Ένας παλαιός χάρτης μιας αποστολής την οποία διηύθυνε έναν αιώνα πριν ο Βρετανός εξερευνητής Montague Parker, αναζητώντας τον χαμένο θησαυρό του Ναού του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ από το 1909 έως το 1911, έχει σημειωμένο ένα σύμβολο σχήματος V σε κάποιο υπόγειο κανάλι, όχι μακριά από τη θέση. Οι αρχαιολόγοι όμως δεν έχουν ακόμη ανασκάψει το σημείο εκείνο.

Τα θραύσματα κεραμικής που βρέθηκαν στα δωμάτια χρονολογούνται γύρω στο 800 π.Χ., όταν η Ιερουσαλήμ ήταν υπό την κυριαρχία Ιουδαίων βασιλέων, λένε οι αρχαιολόγοι. Την ίδια περίπου περίοδο, φαίνεται πως τα δωμάτια κλείστηκαν με μπάζα για τις ανάγκες της κατασκευής ενός αμυντικού τείχους. Παρ’ όλα αυτά, δεν γνωρίζουν ακόμη εάν τα δωμάτια κτίστηκαν επί Ιουδαίων βασιλιάδων ή αιώνες νωρίτερα από τους Χαναναίους.

Ο τελετουργικός λίθος

Η χρήση όλου του συγκροτήματος είναι και αυτή μέρος του γρίφου. Οι καθαρές γραμμές των τοίχων και των δαπέδων του μαρτυρούν επιμελημένο σχεδιασμό και κατασκευή. Η θέση του επίσης, πολύ κοντά στη μοναδική πηγή της πόλης, υποδηλώνει ότι ίσως είχε σημαντική χρήση.

Ένα μοναδικό εύρημα σε δωμάτιο που βρίσκεται δίπλα σε εκείνο με τα χαράγματα –ένας λίθος που θυμίζει σύγχρονη επιτύμβια πλάκα- ίσως ρίξει φως στο γρίφο. Τέτοιου είδους λίθοι χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Μέση Ανατολή σε τελετές θρησκευτικές ή προς τιμήν νεκρών προγόνων. Άρα πιθανότατα πρόκειται για ενθύμιο των παγανιστικών θρησκειών που οι προφήτες του Ισραήλ προσπάθησαν να εξαλείψουν. Πάντως είναι ο πρώτος λίθος τέτοιου τύπου που βρέθηκε άθικτος στις ανασκαφές της Ιερουσαλήμ.

Ο τελετουργικός λίθος, ωστόσο, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι το όλο συγκρότημα ήταν ναός. Ίσως απλά σηματοδοτούσε μια γωνιά αφιερωμένη στη θρησκευτική λατρεία μέσα σε ένα κτίριο που είχε καθημερινή χρήση.

Τα χαράγματα στο facebook

Με τους ειδικούς να αδυνατούν να στοιχειοθετήσουν μια θεωρία για τα χαράγματα, η «Πόλη του Δαβίδ» δημοσίευσε φωτογραφία στο facebook της ανασκαφής και ζήτησε ιδέες για την ερμηνεία τους.

Οι απαντήσεις παρουσίασαν μεγάλη ποικιλία: «ένα σύστημα ξύλινων στηριγμάτων που υποβάσταζαν κάποιο αντικείμενο», «καλούπια στα οποία χύτευαν μέταλλο», αλλά και άλλες, πιο ευφάνταστες προτάσεις: αρχαίοι εβραϊκοί ή αιγυπτιακοί χαρακτήρες ή «ένα σύμβολο του νερού, ειδικά εφόσον ήταν κοντά σε μια πηγή».

Η ανασκαφή της Πόλης του Δαβίδ είναι η πιο πολυσυζητημένη και πολιτικά αμφιλεγόμενη ανασκαφή στην Ιερή Πόλη. Έχοντας το όνομα του βιβλικού μονάρχη που είχε κυβερνήσει 3.000 χρόνια πριν, η ανασκαφική θέση βρίσκεται στο σημείο που σήμερα βρίσκεται η Ανατολική Ιερουσαλήμ, η οποία κατακτήθηκε από το Ισραήλ το 1967. Οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν το συγκεκριμένο τμήμα της πόλης ως την πρωτεύουσα του μελλοντικού τους κράτους.

Η ανασκαφή χρηματοδοτείται από την Elad, οργάνωση που έχει συνδεθεί με το κίνημα εποικισμού των Ισραηλινών. Η Elad προωθεί τον εποικισμό εβραϊκών οικογενειών στη συνοικία Σιλουάν και σε άλλα σημεία της Ανατολικής Ιερουσαλήμ σε μια προσπάθεια να καταστήσει αδύνατη οποιαδήποτε διχοτόμηση της πόλης σε μια μελλοντική συμφωνία ειρήνης.

Οι Παλαιστίνιοι όπως και ορισμένοι Ισραηλινοί αρχαιολόγοι έχουν ασκήσει κριτική σε σχέση με τη συγκεκριμένη ανασκαφή, καθώς, όπως λένε, εστιάζει υπερβολικά στα εβραϊκά αρχαιολογικά κατάλοιπα. Οι αρχαιολόγοι της ανασκαφής, που εργάζονται υπό την αιγίδα της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, αρνούνται αυτή την κατηγορία.