Εδώ και 15 περίπου μέρες η αρχαιολογική σκαπάνη έχει πιάσει δουλειά στο Νεόκαστρο Ναυπακτίας αποκαλύπτοντας τα απομεινάρια ενός βυζαντινού μοναστηριού, το οποίο… ανακαινίστηκε το 1695!

Οι ανασκαφές γίνονται στον οικισμό Παλιάμπελα σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το Νεόκαστρο, στη Μονή Φιλοθέου, γνωστή στους ντόπιους ως «Παναγία» ή και «Παλιομονάστηρο».

Από τα ευρήματα που είδαν το φως μετά την πρόσφατη ανασκαφή, έχει ανακαλυφθεί ήδη από σχετική επιγραφή ότι το μοναστήρι στα 1695… ανακαινίστηκε από τον τότε ηγούμενο Ιωακείμ. Η έρευνα αναμένεται να φέρει και άλλα στοιχεία για το πότε ξεκίνησε τη λειτουργία του. Μάλιστα από μάρμαρα που έχουν βρεθεί, εικάζεται ότι υπήρχε δραστηριότητα εκεί ανάμεσα στο 1000-1200 μ.Χ.

Τις εργασίες της ανασκαφής επιβλέπουν η προϊσταμένη της 22η ΕΒΑ, Μαρία Καζανάκη-Λάππα και ο αρχαιολόγος Νίκος Καπώνης.

Η Μονή

Το μοναστήρι βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρων και απόσταση γύρω στα 40 λεπτά από τη Ναύπακτο. Από αυτό μένει όρθιο το εκκλησάκι σε ένα συνολικό συγκρότημα περίπου 700 τ.μ. που περιελάμβανε όλες τις εγκαταστάσεις του (κελιά, αποθηκευτικοί χώροι κλπ).

Τα ιστορικά στοιχεία που έχουν διασωθεί δεν είναι πολλά καθώς το μοναστήρι σταμάτησε τη λειτουργία του το 1837 με βασιλικό διάταγμα του Όθωνα, το οποίο και προέβλεπε το κλείσιμο όσων μοναστηριών είχαν κάτω από 6 μοναχούς.

Λέγεται πάντως πως το μοναστήρι είχε φτάσει στις εποχές της ακμής του και τους 40 μοναχούς και διέθετε πλούτο και επιρροή με αρκετά μάλιστα μετόχια τόσο στη Ναύπακτο, όσο και σε Αντίρριο, Γαλατά αλλά και τον Πόρο Ριγανίου.

Ένα ακόμη ιστορικό στοιχείο που είναι γνωστό, είναι ότι εκεί στρατοπέδευσε στα 1829, για 6 μήνες, ο Γιάννης Φαρμάκης Βενέτικος, ο οποίος και συνέβαλε στην απελευθέρωση της Ναυπάκτου.